تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,198,850 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,839,424 |
تحلیل نشانهشناختی داستان بهرام گور با زن پالیزبان («زن پالیزبان»ِ شاهنامه در خانه «خُرهنما»یِ مرزباننامه) | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 7، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، فروردین 1397، صفحه 147-163 اصل مقاله (364.86 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2019.3264 | ||
نویسندگان | ||
خلیل کهریزی1؛ غلامرضا سالمیان* 2؛ سوسن جبری2؛ وحید مبارک3 | ||
1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی | ||
3استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی | ||
چکیده | ||
اسطوره گونهای از زبان است که میتوان آن را نشانهشناسی کرد. در این شیوه، میتوان اسطوره را نظام نشانهشناسیک ثانویهای دانست که پس از نشانهشناسی اولیه، در مرحله دوم، معنا یا نشانه پیشین نیز نشانهشناسی میشود و از این طریق میتوان به مفهوم نهفته اسطوره دست یافت. مفهوم اسطوره که کاملاً دریافتنی نیست، ممکن است از آیینها، رسوم و رفتارهای پنهان قومی که داستان در آن به وجود آمدهاست، نشانههایی داشته باشد. از سوی دیگر میتوان مفهوم مبهم اسطوره را با کمک روایتهای دگرگون هر اسطوره، ملموس کرد. با استفاده از همین شیوه کوشیدهایم ضمن تطبیق داستان «بهرام گور با زن پالیزبان» از شاهنامه با حکایت «خُرهنما با بهرام» از مرزباننامه، نشان دهیم که این دو داستان صورتهایی متفاوت از داستانی واحدند که به دلیل تحولات فرهنگی به دو شکل روایت شدهاند. با تحلیل نشانهشناختی این دو روایت، مشخص شد که این داستان ضمن برخورداری از ساختار منسجم روایی و براعت استهلال بهجا که در اختیار مضمون کلیِ «برخاستن برکت به دلیل ستم پادشاه» قرار دارد، دربردارنده نکته مهمی درباره بهرام گور است که میتواند رهاورد تربیتِ متفاوتِ او باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
نشانهشناسی؛ اسطوره؛ شاهنامه؛ مرزباننامه | ||
مراجع | ||
احمدی، ب. 1388. ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز. بارت، ر. 1380. «اسطوره در زمانه حاضر». ترجمه ی. اباذری. ارغنون، 18: 85-135. ـــــــ . 1392. اسطوره، امروز، ترجمه ش.د. دقیقیان. تهران: مرکز. بارتلمه، ک. 1337. زن در حقوق ساسانی، ترجمه ن. صاحبالزمانی. تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطائی. برلین، آ. 1385. ریشههای رومانتیسم، ترجمه ع. کوثری. تهران: ماهی. جواری، م. و رضائی و م. 1395. «ساختار اسطوره و زبان، ساختار خویشاوندی و زبان در مردمشناسی ساختاری کلود لوی استروس». جستارهای زبانی، 33(5): 43-66. خالقی مطلق، ج. 1388.«نظری درباره هویت مادر سیاوش». سخنهای دیرینه (سی گفتار درباره فردوسی و شاهنامه)، به کوشش ع. دهباشی. تهران: افکار. 323 - 327. ــــــــــــــ . 1389. یادداشتهای شاهنامه، 3ج. تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. خسروی، خ. 1359. مزدک، تهران: افسانه. روحالامینی، م. 1394. «در خانه رعیت به روایت شاهنامه». نمودهای فرهنگی و اجتماعی در ادبیات فارسی، تهران: آگاه. سجودی، ف. 1393. نشانهشناسی کاربردی، تهران: علم. سرکاراتی، ب. 1393. «جابجایی اساطیر در شاهنامه». سایههای شکارشده (گزیده مقالات فارسی)، تهران: طهوری. سوسور، ف. 1392. دوره زبانشناسی عمومی، ترجمه ک. صفوی. تهران: هرمس. صفوی، ک. 1393. آشنایی با نشانهشناسی ادبیات، تهران: علمی. فردوسی، ا. 1393. شاهنامه، پیرایش ج. خالقی مطلق. تهران: سخن. کالر، ج. 1393. فردینان دوسوسور، ترجمه ک. صفوی. تهران: هرمس. کریستنسن، آ. 1378. ایران در زمان ساسانیان، ترجمه ر. یاسمی. تهران: صدای معاصر. گیرو، پ. 1393. نشانهشناسی، ترجمه م. نبوی. تهران: آگاه. لوی استروس، ک. 1373. «بررسی ساختاری اسطوره». ترجمه ب. مختاریان و ف.ا. پاکزاد. ارغنون، (4): 160-135. لیچ، ا. 1358. لوی استروس، ترجمه ح. عنایت. تهران: خوارزمی. وراوینی، س. 1373. مرزباننامه، به کوشش خ. خطیب رهبر. تهران: صفیعلیشاه. هاوکس، ت. 1394. ساختگرایی و نشانهشناسی، ترجمه م. پردل. مشهد: ترانه. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,008 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 697 |