تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,198,955 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,839,566 |
دوره بندی شعر معاصر تاجیک: از روشنگری تا استقلال (1870-2015م) | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 2، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، فروردین 1397، صفحه 21-45 اصل مقاله (879.45 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2019.3263 | ||
نویسنده | ||
ابراهیم خدایار* | ||
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
ماوارءالنهر درمقام نخستین وطن اقوام آریایینژاد پیوسته در تاریخ ادب فارسی حضوری برجسته داشتهاست. پس از تشکیل دولت صفویه در ایران و ازبکان شیبانی در بخارا در سده پانزدهم میلادی، سرنوشت سیاسی دو منطقه از یکدیگر جدا شد؛ اما تا اشغال این منطقه از سوی تزار روسیه در سده نوزدهم، روابط فرهنگی مردمان دو سوی جیحون کمابیش ادامه داشت. نهضت بیداری با حضور روسیه و اشغال منطقه زبانه کشید و بعدتر در قامت تجددگرایان شعلهور شد. تجددگرایان با پیروزی احزاب کمونیسم، برای رسیدن به آرمانهای خود به دامان آن خزیدند. با تشکیل پنج جمهوری شورایی از دل ویرانیهای خانات منطقه، تاجیکان در سال 1924 صاحب حکومت شدند. آنها طی نزدیک به هفت دهه در بستر ادبیات شورایی به آفرینش ادبی دست یازیدند؛ اما با استقلال در سال 1991 بار دیگر به آغوش مام وطن تاریخی بازگشتند. مسئله اصلی این پژوهش بررسی دورهبندی تحولات شعری تاجیکان از شروع نهضت بیداری تا استقلال منطقه در بستر نظریه تاریخ ادبیات است. پس از بررسی دورهبندیهای صورت پذیرفته و نقد مبانی فکری آنها الگوی نگارنده در این زمینه پیشنهاد شدهاست. به نظر میرسد این الگو تأثیر مستقیمی در نگارش جریانشناسی شعر معاصر تاجیک داشته باشد و بتواند در معرفی میراث آن به فارسیزبانان جهان نقش مؤثری ایفا کند. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات معاصر تاجیک؛ دورهبندی ادبی؛ نظریه ادبی؛ تاجیکستان | ||
مراجع | ||
بچکا، ی. 1372. ادبیات فارسی در تاجیکستان، مترجمان م. عبادیان و س. عبانژاد هجراندوست. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی بینالمللی. پایگاه خبری کیمیای سعادت. 2018. «نام راستین زبانمان را که پارسی است، بر کرسی اعتبار برگردانید!». از www.farsiksaadat.wordpress.com، تاریخ مشاهده 16 فروردین 1397. پورنامداریان، ت. و ق. طاهری. 1385. «نگاهی انتقادی به «جریانشناسی»های شعر معاصر ایران». مجله دانشکده علوم انسانی الزهرا (س)، 56 و 57: 1-18. حسینپور چافی، ع. 1384. جریانهای شعری معاصر فارسی از کودتا (1332) تا انقلاب (1357)،تهران: امیرکبیر. خدایار، ا. 1384. غریبههای آشنا: شعرفارسی ماوراءالنهر قرن بیست با تکیه بر محیطهای ادبی خوقند و خوارزم، تهران: مؤسسه مطالعات ملی؛ تمدن ایرانی. ـــــــــ 1393. «گسپرینسکی و رمان آرمانشهری وی (دارالراحت مسلمانلری)». نقد ادبی، (27): 126-99. دانش، ا. 1960. رساله یا مختصری از تاریخ سلطنت منغیتیه، به سعی و اهتمام و تصحیح ع.ا. میرزایف. استالینآباد: نشریات دولتی تاجیکستان. ریپکا، ی. و دیگران .1383. تاریخ ادبیات ایران، ترجمه ا. سری. 2ج. تهران: سخن. زرقانی، م. 1388. تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی: تطور و دگردیسی ژانرها تا میانه سده پنجم به انضمام نظریه تاریخ ادبیات،تهران: سخن. سارلی، ن. 1392. «رویکردها و شیوههای دورهبندی در تاریخ ادبی». فنون ادبی، 5 (2) (پیاپی9): 89–108. ستارزاده، ع. 1384. «دورهبندی ادبیات از نگاه روششناسی» در کهنه و نو. دوشنبه: پژوهشگاه فرهنگ فارسی ـ تاجیکی. 222-230. شعردوست، ع. 1390. تاریخ ادبیات نوین تاجیکستان. تهران: علمی و فرهنگی. شعردوست، ع. 1376. چشمانداز شعر معاصر تاجیکستان. تهران: الهدی. شکوری بخارایی، م. 1382. جستارها: درباره زبان، ادب، و فرهنگ تاجیکستان. تهران: اساطیر. ـــــــــــــــــ . 1384. سرنوشت فارس تاجیکی فرارود در سده بیستم میلادی. دوشنبه: رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا. ایران در تاجیکستان. ـــــــــــــــ . 1978. صدرالدین عینی، دوشنبه: عرفان. طاهری، ق. 1393. بانگ در بانگ: طبقهبندی، نقد و تحلیل جریانهای شعری معاصر ایران (از 1357تا1380)، تهران: علمی. عینی، ص. 1926. نمونه ادبیات تاجیک،مسکو: نشریات مرکزی خلق جماهیر شوروی سوسیالیستی. ـــــــــ . 1362. یادداشتها، به کوشش ع.ا. سعیدی سیرجانی. تهران: آگاه. فتوحی رودمعجنی، م. 1387. نظریه تاریخ ادبیات با بررسی انتقادی تاریخ ادبیاتنگاری در ایران، تهران: سخن. قانون اساسی جمهوری تاجیکستان. 1393. محقق و برگردان ع. توحیدی. به همراه اصلاحات مربوط به سالهای 1999، 2003، 2016م به تفکیک اصول. دوشنبه: پژوهشگاه فرهنگ فارسی ـ تاجیکی. قزوه، ع. 1376. خورشیدهای گمشده: گزیده شعر امروز تاجیک، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. مسلمانیان قبادیانی، ر. 1371. «ادبیات نوِ تاجیکی». کیهان فرهنگی، 92(10): 25-27. هادیزاده، ر. 1372. «حکیم بخارا». کیهان فرهنگی، 103(8): 70-71. هاگوپیان، م. 1383. «ایدئولوژی». ترجمه ا. علیقلیان. در دایرهالمعارف ناسیونالیسم، ج اول: مفاهیم اساسی (آـ خ). تهران: وزارت امور خارجه. کتابخانه تخصصی. 223-240. هیچینس، ک .1368الف. «ادبیات تاجیک از آغاز تا انقلاب اکتبر-1». ترجمه ص. شهبازی. ادبستان فرهنگ و هنر. (2): 34-37. ــــــــــ . 1368ب. «ادبیات تاجیک از انقلاب اکتبر تا دوره استالینزدایی (مروری بر تاریخ تحول شعر، قصه، رمان، و نمایشنامهنویسی در تاجیکستان-2)». ترجمه ص. شهبازی. ادبستان فرهنگ و هنر، (3): 6-21. وهاب، ر.1393. بوی جوی مولیان؛ شعر معاصر تاجیک، تهران: انجمن شاعران ایران. یاحقی، م. .1383. جویبار لحظهها: جریانهای ادبی معاصر ایران، تهران: جامی.
منابع تاجیکی: Асозода, Х. 1999. Адабиёти Тоҷик дар Сади ХХ. Ҷ3, Душанбе. Маориф. Раҳими, Ф. 2017. »забони миллати тоҷик тоҷкист«. хабаргузории Ховар, аз http://ruzgor.tj/adabiyot-va-farhang/12886-zabon-millati-tojik-%20zaboni-%20tojikist.html, таърихи мушоҳида 2018 март 26. Раҳмон, Э. 2016. Забони миллат-Ҳасти миллат, Душанбе: Эр-Граф. Брогискй, И. С., А. С. Эдельман ва Ҳ. Шарифзода .1956. Очерки Таърихи Адабиёти Советии Тоҷик, Қ1. Сталинобод: Нашриёти давлатии Тоҷикистон. Шакуров, М. [муҳаррири масъул] .1978-1984. Таърихи Адабиёти Советии Тоҷик (инкишофи жанрҳо), Иборат аз шаш ҷилд. Душанбе: Дониш. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 892 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 635 |