تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 738 |
تعداد مقالات | 6,941 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,883,286 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,702,224 |
ارزیابی ژنتیکی عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک گندم نان ایرانی تحت شرایط بدون تنش و تنش شوری در مزرعه با استفاده از روش جینکز-هیمن | ||
تحقیقات غلات | ||
مقاله 1، دوره 7، شماره 2، شهریور 1396، صفحه 155-169 اصل مقاله (357.36 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/c.2017.2544 | ||
نویسندگان | ||
امید علی اکبرپور1؛ حمید دهقانی* 2 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
2دانشیار، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
تنش شوری همواره یکی از جدیترین تهدیدها برای افزایش عملکرد گیاهان بهویژه گندم نان بهعنوان یکی از مهمترین منابع تامین غذای مردم جهان بوده است. آگاهی از نحوه توارث عملکرد و اجزای عملکرد یکی از اولین اصولبهنژادی برای دستیابی به ارقام متحمل به تنش شوری در گندم است. بهمنظور مطالعه نوع عمل ژنهادر کنترل عملکرد و اجزای عملکرد، هفت رقم ایرانی گندم نان شامل فلات، بم، قدس، روشن، ارگ، کویر و پیشتاز بههمراه نتاج حاصل از تلاقی دیآلل کامل آنها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط بدون تنش و تنش شوری در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی شوری ایران در استان یزد کاشته شدند. با در نظر گرفتن تمام فرضیات برای صفات مختلف گندم، تجزیه واریانس مرکب به روشجینکز-هیمن انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که آثار ساده افزایشی (a) و برهمکنشa× محیط برای تمامی صفات شامل عملکرد دانه، عملکرد زیستتوده، تعداد پنجه، طول سنبله، طول پدانکل، ارتفاع گیاه و وزن صد دانه معنیدار بود. اثر ساده b3 که معادل ترکیبپذیری خصوصی در روش یک دیآلل است و برهمکنش آن با محیط نیز برای همه صفات معنیدار بود. معنیداری این دو جزءنشاندهنده نقش مهم هر دو نوع عمل افزایشی و غالبیت ژنها در توارث صفات بود. رقم روشن نیز بهترین والد ترکیبشونده برای صفات عملکرد دانه، عملکرد زیستتوده و تعداد پنجه بود. بهطورکلی،در بیشتر صفات مورد مطالعه در این تحقیق، نوع ژنهای کنترلکننده و رفتار ژنتیکی، ظرفیت ژنهای غالب و مغلوبدر والدین، آثار مادری وآثار افزایشی و غالبیت تحت دو شرایط محیطیبدون تنشو تنش شوری متفاوت بود. برآورد وراثتپذیری عمومی بالا و نیز وراثتپذیری خصوصی متوسط تا بالا برای صفات مورد مطالعه نشاندهنده امیدبخش بودن مواد ژنتیکی مورد مطالعه برای اصلاح و بهبود صفاتتحت شرایط بدون تنش و نیز تحمل به تنش شوری بود. بنابراین،امکان انتخاب ژنوتیپهای متحمل برای مقابله با تنش شوری در ارقام گندم نان ایرانی استفاده شده در این تحقیق وجود دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
برهمکنشژنوتیپ × محیط؛ ترکیب پذیری؛ دیآلل؛ عمل ژن | ||
مراجع | ||
Acquaah, G. 2012. Principles of plant genetics and breeding. Blackwell Publishing, Oxford, UK.##Ahmad, I. H., Mahammad, F., Siraz-ud-din Hassan, G. and Rahmani G. 2006. Diallel analysis of the inheritance of agronomic traits of bread wheat. Pakistan Journal of Botany 38: 1169-1175.##Akbarpour, O. A. 2015. Inheritance of salinity tolerance in some Iranian bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Ph. D. Dissertation, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. (In Persian with). ##Ali, Z. and Khan, A. S. 1998. Combining ability studies of some morpho-physiological traits in bread wheat (Triticum aestivum L.). Pakistan Journal of Agricultural Sciences 35: 1-3.##Ashraf, M. 1994. Genetic variation for salinity tolerance in spring wheat. Hereditas 120: 99-104.##Ashraf, M., McNeilly, T. and Bradshaw, A. D. 1986. The potential for evolution of salt (NaCl) tolerance in seven grass species. New Phytologist 103: 299-309.##Azhar, F. M. and McNeilly, T. 1988. The genetic basis of variation for salt tolerance in Sorghum bicolor L. (Moench) seedlings. Plant Breeding 101: 114-21.##Botella, M. A., Rosado, A., Bressan, R. A. and Hasegawa, P. M. 2005. Plant adaptive responses to salinity stress. In: Jenks, M. A. and Hasegawa, P. M. (Eds.). Plant abiotic stress. Blackwell Publishing, Oxford, UK. pp: 38-62.##Dehdari, A., Rezai, A. and Mirmohammadi Maibody, S. A. 2005. Salt tolerance of seedling and adult bread wheat plants based on ion contents and agronomic traits. Communications in Soil Science and Plant Analysis 36: 2239-2253.##Dhanda, S. S., Sethi, G. S. and Behl, R. K. 2004. Indices of drought tolerance in wheat genotypes at early stages of plant growth. Journal of Agronomy and Crop Science 190: 6-12.##Epstein, E., Norlyn, J. D., Rush, D. W., Kingsbury, R. W., Kelley, D. B., Cunningham, G. A. and Wrona, A. F. 1980. Saline culture of crops: A genetic approach. Science 210: 399-404.##Flowers, T. J. 2004. Improving crop salt tolerance. Journal of Experimental Botany 55: 307-319.##Flowers, T. J. and Yeo, A. R. 1995. Breeding for salinity resistance in crop plants-where next? Australian Journal of Plant Physiology 22: 875-884.##Genc, Y., McDonald, G. K. and Tester, M. 2007. Re-assessment of tissue Na+ concentration as a criterion for salinity tolerance in bread wheat. Plant, Cell and Environment 30: 1486-1498.##Genc, Y., Oldach, K., Verbyla, A., Lott, G., Hassan, M., Tester, M., Wallwork, H. and McDonald, G. K. 2010. Sodium exclusion QTL associated with improved seedling growth in bread wheat under salinity stress. Theoretical and Applied Genetics 121: 877-894.##Graybill, F. A. and Iyer, H. K. 1994. Regression analysis: Concepts and applications. Wands Worth, California, USA.##Gupta, P. K., Mir R. R., Mohan, A. and Kumar, J. 2008. Wheat genomics: Present status and future prospects. International Journal of Plant Genomics 1-36. http://www.hindawi.com/journals/ijpg/2008/896451.h.##Hallauer, A. R. Carena, M. J. and Miranda, J. B. 2010. Quantitative genetics in maize breeding. 3rd Ed. Springer, New York, USA. 680 p.##Hayman, B. I. 1954a. The theory and analysis of diallel crosses. Genetics 39 (6): 789.##Hayman, B. I. 1954b. The analysis of variance of diallel tables. Biometrics 10: 235-244.##Hill, J., Becker, H. C., Tigerstedt, P. M. and Pooni, H. 1998. Quantitative and ecological aspects of plant breeding. Springer, Dordrecht, The Netherlands. 285 p.##Jones, R. M. 1965. Analysis of variance of the half diallel table. Heredity20: 117-121.##Katerji, N., Mastrorilli, M., Van Harn, J. W., Lahmer, F. Z., Hamdy, A. and Oweis, T. 2009. Durum wheat and barley productivity in saline-drought environments. European Journal of Agronomy 31: 1-9.##Kearsey, M. and Pooni, H. 1996. The genetic analysis of quantitative traits. Stanley Thornes Ltd., Cheltenham, Great Britain. 381 p.##Kebebew, F. and McNeilly, T. 1996. The genetic basis of variation in salt tolerance in pearl millet, (Pennisetum americanum L.) Leeke. Journal of Genetics and Breeding 50: 129-136.##Kotal, B. D., Das, A. and Choudhury, B. 2010. Genetic variability and association of characters in wheat (Triticum aestivum L.). Asian Journal of Crop Science 2: 155-160.##Kulshreshtha, N. and Singh, K. N. 2011. Combining ability studies in wheat (Triticum aestivum L.) for genetic improvement under salt stress. Journal of Wheat Research 32: 22-26.##Läuchli, A. and Grattan, S. 2007. Plant growth and development under salinity stress. In: Jenks, M. A., Hasegawa, P. M., Jain, S. M. and Foolad, M. (Eds.). Advances in molecular breeding toward drought and salt tolerant crops. Springer, Dordrecht, The Netherlands. pp: 1-32.##Lonc, W. 1988. A diallel analysis of useful traits of spring wheat (Triticum aestivum L. ssp. vulgare) hybrids. Genetica Polonica 29: 365-373.##Mather, K. and Jink, J. 1982. Biometrical genetics: The Study of continuous variation. 3rd Ed. Chapman and Hall, London, UK.##Mer, R. K., Prajith, P. K., Pandya, D. H. and Pandey A. N. 2000. Effect of salts on germination of seeds and growth of young plants of Hordeum vulgare, Triticum aestivum, Cicer arietinum and Brassica juncea. Journal of Agronomy and Crop Science 185: 209-217.##Munns, R. 2002. Comparative physiology of salt and water stress. Plant, Cell and Environment 25: 239-250.##Munns, R. 2005. Genes and salt tolerance: Bringing them together. New Phytologist 167: 645-663.##Munns, R. and James, R. A. 2003. Screening methods for salinity tolerance: A case study with tetraploid wheat. Plant and Soil 253: 201-218.##Paroda, R. S. and Joshi, A. 1970. Combining ability in wheat. Indian Journal of Genetics and Plant Breeding 30: 630-637.##Poustini, K. and Siosemardeh, A. 2004. Ion distribution in wheat cultivars in response to salinity stress. Field Crops Research 85: 125-133.##Poustini, K., Siosemardeh, A. and Ranjbar, M. 2007. Proline accumulation as a response to salt stress in 30 wheat (Triticum aestivum L.) cultivars differing in salt tolerance. Genetic Resources and Crop Evolution 54: 925-934.##Rao, S. A. and McNeilly, T. 1999. Genetic basis of variation for salt tolerance in maize (Zea mays L.). Euphytica 108: 145-150.##Rengasamy, P. 2006. World salinization with emphasis on Australia. Journal of Experimental Botany 57: 1017-1023.##Richards, R. A., Dennett, C. W., Qualset, C. O., Epstein, E., Norlyn, J. D. and Winslow, M. D. 1987. Variation in yield of grain and biomass in wheat, barley and triticale in a salt-affected field. Field Crops Research 15: 277-287.##SAS. 2008. SAS/STAT® 9.2 User’s Guide. Cary, NC, SAS Institute Inc.##Sener, O., Klne, M. and Yagbasanlar, T. 2000. Estimation of inheritance of some agronomical characters in common wheat by diallel cross analysis. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 24: 121-127.##Singh, H., Sharma, S. N. and Sain, R. S. 2004. Heterosis studies for yield and its components in bread wheat over environments. Hereditas 141: 106-114.##Singh, H., Sharma, S. N., Sain, R. S. and Singhania, D. L. 2003. The inheritance of production traits in wheat by diallel analysis. SABRAO Journal of Breeding 35: 1-9.##Singh, K. and Chatrath, R. 1997. Combining ability studies in bread wheat (Triticum aestivum L.) Thell, under salt stress environments. Indian Journal of Genetics and Plant Breeding 57: 127-132.##Singh, R. K. 2006. Breeding for salt tolerance in rice. Plant Breeding, Genetics, and Biotechnology Division, International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines.##Stansfield, W. D. 1991. Theory and problems of genetics. McGraw Hill Co., New York, USA.##Vincor, B. and Altman, A. 2005. Recent advances in engineering plant tolerance to abiotic stress: Achievements and limitations. Current Opinion in Biotechnology 16: 123-132.##Wricke, G. and Weber, W. E. 1986. Quantitative genetics and selection in plant breeding. de Gruyter, Berlin, Germany. 406 p.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,462 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,009 |