تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 742 |
تعداد مقالات | 7,034 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,118,205 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,805,739 |
اثر زمان کاشت بر روند پر شدن دانه ژنوتیپهای گندم نان در شرایط دیم منطقه گنبد کاووس | ||
تحقیقات غلات | ||
مقاله 4، دوره 6، شماره 3، آذر 1395، صفحه 307-321 اصل مقاله (508.73 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
رحمتاله محمدی گنبد1؛ مسعود اصفهانی* 2؛ مظفر روستایی3؛ حسین صبوری4 | ||
1دانش آموخته دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
2استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
3دانشیار پژوهش، بخش غلات، مؤسسه تحقیقات دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران | ||
4دانشیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران | ||
چکیده | ||
تغییر در زمان کاشت منجر به تغییر در فنولوژی گیاهی از جمله مرحله پر شدن دانه گندم میشود. در این آزمایش، اثر زمانهای مختلف کاشت بر تغییرات روند پر شدن دانه ژنوتیپهای مختلف گندم نان در سال زراعی 92-1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد ارزیابی شد. عامل اول زمان کاشت شامل 11 آذر، 30 آذر، 19 دی، 8 بهمن و 28 بهمن ماه و عامل دوم پنج ژنوتیپ گندم شامل گنبد، کوهدشت، کریم، لاین 7 و لاین 16 بودند. اثر متقابل زمان کاشت × ژنوتیپ برای صفات سرعت پر شدن دانه، وزن نهایی دانه و دوره مؤثر پر شدن دانه معنیدار و برای عملکرد دانه غیرمعنیدار بود. تاخیر در کاشت، میانگین عملکرد دانه را در ژنوتیپهای گندم کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه در زمان کاشت اول و کمترین آن در زمان کاشت پنجم حاصل شد. بیشترین میانگین عملکرد دانه در رقم کریم و کمترین آن مربوط به رقم گنبد بود. با تاخیر در کاشت سرعت پر شدن دانه ژنوتیپهای گندم تا زمان کاشت چهارم افزایش یافت و پس از آن در بیشتر ژنوتیپها به علت مواجه شدن با افزایش دما و افت رطوبت، کاهش شدیدی نشان داد. بیشترین سرعت پر شدن دانه در زمان کاشت چهارم در ژنوتیپ کوهدشت به میزان 93/1 میلیگرم در روز و کمترین مقدار در زمان کاشت پنجم در رقم گنبد به مقدار 32/1 میلیگرم در روز مشاهده شد. بیشترین و کمترین تغییرات این صفت از زمان کاشت اول تا زمان کاشت پنجم بهترتیب مربوط به رقم کوهدشت با افزایش 46/0 میلیگرم در روز و رقم گنبد با افزایش 14/0 میلیگرم در روز بود. در اثر تاخیر در کاشت، طول دوره موثر پر شدن دانه ژنوتیپها از 3/35 روز به 3/18 روز کاهش یافت. حداکثر وزن نهایی دانه ژنوتیپها نیز در زمانهای مختلف کاشت از 1/54 میلیگرم به 5/29 میلیگرم کاهش نشان داد، بهطوریکه بیشترین و کمترین کاهش بهترتیب مربوط به رقم گنبد (4/19 میلیگرم) و رقم کریم با کاهش 2/13 میلیگرم بود. به ازای هر درجه افزایش دمای محیط در زمان کاشت پنجم نسبت به زمان کاشت اول در مرحله پر شدن دانه، طول این دوره 1/4 روز کاهش نشان داد و میانگین عملکرد دانه ژنوتیپها به ازای هر روز تاخیر در کاشت به مقدار 51 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. نتایج این آزمایش نشان دهنده واکنشهای متفاوت ژنوتیپهای گندم مورد ارزیابی به شرایط محیطی در مرحله پر شدن دانه بود. به نظر میرسد که میتوان از این موضوع در شناسایی و انتخاب ژرمپلاسمهای مناسب برای برنامههای اصلاحی گندم در شرایط دیم منطقه گنبد بهرهبرداری کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
دوره موثر پر شدن دانه؛ سرعت پر شدن دانه؛ گندم دیم؛ وزن نهایی دانه | ||
مراجع | ||
Agricultural Statistics. 2012. Agricultural statistics (year book).Vol. 1. Crop Production, 2012-2013 growing season. Deputy of Planning and Finance, Information Technology and Communication Center, Ministry of Jihad-e-Agriculture, Tehran, Iran. 123 p. (In Persian).##Ahmadi, M., Kamkar, B., Soltani, A., Zeynali, E. and Arabameri, R. 2010. The effect of planting date on duration of phonological phases in wheat cultivars and its relation with grain yield. Journal of Plant Production 17 (2): 109-122. (In Persian with English abstract).##Araus, J. L. 1996. Integrative physiologycal criteria associated with yield potential. In: Reynolds, M. P., Rajaram, S. and McNab A. (Eds.). Increasing yield potential in wheat: Breaking the Barriers. CIMMYT, Mexico, D. F., Mexico. pp: 150-167.##Asgari Mohaghegh, A. 2003. The effect of sowing date on the yield and yield components of three wheat cultivars in Neyriz. Pajouhesh and Sazandegi 59: 10-15. (In Persian with English Abstract).##Bauer, A. A., Frand, B. and Black, A. L. 1985. Estimation of spring wheat grain dry matter assimilation from air temperature. Agronomy Journal 77: 743-752.##Blum, A. 1998. Improving wheat grain filling under stress by stem reserve mobilization. Euphytica 100: 77-83.##Calderini, D. F., Reynolds, M. P. and Slafer, G. A. 2006. Source–sink effects on grain weight of bread wheat, durum wheat and triticale at different locations. Australian Journal of Agricultural Research 57: 227-233.##Chowdury, S. I., Wardlow, I. F. 1978. The effect of temperature on kernel development in cereals. Australian Journal of Agricultural Research 29: 205-223.##Chunhui, Z., Dong, J., Fulai, L., Jian, C., Tingbo, D. and Wiexing, C. 2010. Starch geranuls size distribution in superior and inferior grains of wheat is related to enzyme activities and their gene expresstions during grain filling. Journal of Cereal Science 51: 226-233.##Darroch, B. A. and Baker, R. J. 1990. Grain filling in three spring wheat genotypes: Statistical analysis. Crop Science 30: 525-529.##Darroch, B. A. and Baker, R. J. 1995. Two measures of grain filling in spring wheat. Crop Science 35: 164-168.##Dias, A. S. and lidon, F. C. 2009. Evaluation of grain filling rate and duration in bread and durum wheat, under heat stress after anthesis. Journal of Agronomy and Crop Science 195: 137-147.##Duguid, S. D. and Brule-Babel, A. L. 1994. Rate and duration of grain filling in five spring wheat genotypes. Canadian Journal of Plant Science 74: 681-686.##FAO. 2013. FAOSTAT database. http://faostat.fao.org.##Foulkes, M. J., Reynolds, M. P. and Sylvester-Bradly, R. 2009. Genetic improvement of grain crop: Yield potential. In: Sadras, V. O. and Calderini, D. F. (Eds.). Crop physiology applications for genetic improvement and agronomy. Academic Press, Amesterdam, The Netherlands. pp: 355-386.##Gebeyehou, G., Knott, D. R. and Baker, R. J. 1982. Rate and duration of grain filling in durum wheat cultivars. Crop Science 22: 337-340.##Jalal Kamali, M. R., Najafi Mirak, T. and Asadi. H. 2012. Wheat: Research and development strategies in Iran. Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO), Ministry of Jihad-e-Agriculture, Tehran, Iran. 227 p. (In Persian).##Jenner, C. F., Ugalde, T. D. and Aspinall, D. 1991. The physiology of starch and protein deposition in endosperm of wheat. Australian Journal of Plant Physiology 18: 211-226.##Khajehpour, M. R. 2009. Principles and fundamentals of crop production (3rd Edition). Esfahan University Press, Isfahan, Iran. 631 p. (In Persian).##Khodabandeh, N. 1993. Cereal Production. Sepehr Press, Tehran, Iran. 458 p. (In Persian).##Li, A., Hou, Y. and Trent, A. 2001. Effects of elevated atmospheric CO2 and drought stress on individual grain filling rates and durations of the main stem in spring wheat. Agricultural and Forest Meteorology 106 (4): 281-301.##Loss, S. P. and Siddique, K. H. M. 1994. Morphological and physiological traits associated with wheat yield increases in Mediterranean environments. Advances Agronomy 52: 229-276.##Modhej. A. and Fathi, Gh. 2008. Wheat physiology. Islamic Azad University, Shooshtar Branch Press, Shooshtar, Iran. 317 p. (In Persian).##Mohammadi, M. 2001. Relation of morphophysiological traits with grain yield of barley (Hordeum voulgare) genotypes in two planting dates in Gachsaran. Seed and Plant Improvement Joural 17 (1): 61-73. (In Persian with English Abstract).##Mokhtarpour, H., Behmaram, R. and Ziadloo, S. 2004. Agriculture in Golestan province. (Technical Instruction of Vegetation and Agricultural Crops). Agricultural and Natural Resources Research Center of Golestan Province. Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO), Ministry of Jihad-e-Agriculture, Tehran, Iran. 159 p. (In Persian).##Paknejad, F., Majidi, E., Noormohammadi, G., Seadat, A. and Vazan, S. 2007. Evaluation of drought stress on effective traits at accumulative assimilate of grain in different cultivars of wheat. Journal of Agricultural Science (Islamic Azad University) 1: 137-149. (In Persian with English Abstract).##Quarrie, S. A. and Jones, H. G. 1979. Genotypic variation in leaf water potential, stomatal conductance and abssisic acid concentration in spring wheat subjected to artificial drought stress. Annals of Botany 44: 323- 332.##Radmehr, M. 1997. Effect of heat stress on physiology of growth and development of wheat. Ferdowsi University of Mashhad Press, Mashhad, Iran. (In Persian).##Rajala, A., Hakala, K., Makela, P., Muurinen, S. and Peltonen-Sainio, P. 2009. Spring wheat response to timing of water deficit through sink and grain filling capacity. Field Crops Research 114: 263-271.##Ravan, M. S. 2013. Investigating the effect of genotype and planting date on grain filling trend, yield and yield components of wheat under environment conditions of Gonbad. M. Sc. Dissertation. Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran. 102 p. (In Persian).##Reynolds, M. P., Pask, A. and Mullan, D. 2012. Physiological breeding I: Interdisciplinary approaches to improve crop adaptation. CIMMYT, Mexico, D. F. Mexico.##Richards, R. A. 1996. Defining selection criteria to improve yield under drought. Plant Growth Regulation 20: 157-166.##Sabouri, H., Rezaei, S. M., Meibodi, S. M., Esfahani. M. and Kavousi, M. 2004. A comparison of logestic, linear and segmented regression models in estimation of rate and duration of grain filling of rice (Oryza sativa L.) cultivars at different planting patterns. Iranian Journal of Agricultural Science 35 (4): 603-612. (In Persian with English Abstract).##Slafer, G. A., Satorre, E. H. and Andrade, F. H. 1993. Increases in grain yield in bread wheat from breeding and associated physiological changes. In: Slafer, G. (Ed.). Genetic improvements of field crops: Current status and development. Marcel Dekker, New York. pp: 1-68.##Streck, N. A. 2005. Climate changeand agroecosystems: The effect of elevated atmospheric CO2and temperature on crop growth, development and yield. Ciencia Rural 35: 730-740.##Tashiro, T. and Wardlaw, F. 1989. A comparison of the effect of high temperature on grain development in wheat and rice. Annals of Botany 65: 59-65.##Van Sanford, D. A. 1985. Variation in kernel growth charaters among soft red winter wheat. Crop Science 25: 626-630.##Wiegaad, C. L. and Cuellar, J. A. 1981. Duration of grain filling and kernel weight of wheat as affected by temperature. Crop Science 21: 95-101.##Yin, X., Guo, W. and Spiertz. J. H. 2009. A quantitative approach to characterize sink-source relationships during grain filling in contrasting wheat genotypes. Field Crops Research 114: 119-126. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,045 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,015 |