تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,108 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,241,084 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,898,545 |
تقابل وظیفهگرایی و غایتگرایی فایدهمحور در توجیه کیفر | ||
پژوهشنامه حقوق کیفری | ||
مقاله 63، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14، آذر 1395، صفحه 131-155 اصل مقاله (638.24 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
هادی رستمی* | ||
استادیار گروه حقوق دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
چکیده | ||
توجیه کیفر در فلسفة اخلاق معاصر تحت سیطره و نفوذ دو جریان دیرپا در ساحت اخلاق هنجاری، یعنی غایتگرایی و وظیفهگرایی است. وظیفهگرایی به نفس عمل مینگرد و درستی و نادرستی اَعمال را فارغ از پیامدهای احتمالیشان، داوری کرده و در صدور احکام هنجاری نظر به غایت ندارد. توجیه کیفر در این سُنت بر پایة تقدم حق بر خیر، ایدة استحقاق و با نگاه به گذشته و عنصر مکافات صورت میگیرد. در مقابل، غایتگرایی بر نتیجه استوار است و گزارههای تکلیفی را با عنایت به پیامد رفتار آدمی تجویز میکند.غایتگرایی در خوانش فایدهگرایش با تقلیل حُسن و قُبح اَعمال به فایده مرتّب بر آنها در توجیه مجازات نظر به آینده دارد. مقاله حاضر بر آن است که با اتخاذ رویکردی تجویزی در توجیه کیفر و اولویت بخشیدن به اخلاق وظیفهگرا، فایدهگرایی را به مثابة یک هدف فرعی برای نظام عدالت کیفری در نظر گیرد. این دیدگاه عدالت را هدف اصلی و محوری حقوق کیفری میداند و مواردی چون پیشگیری، اصلاح و درمان را هدف ثانوی میپندارد. | ||
کلیدواژهها | ||
وظیفهگرایی؛ غایتگرایی؛ فایدهگرایی؛ اخلاق هنجاری؛ مکافاتگرایی | ||
مراجع | ||
اترک، ح. ۱۳۸۹. «وظیفهگرایی اخلاقی»، فصلنامه اخلاق درعلوم فناوری، سال پنجم، (1و2): ص 35-27. اترک، ح. ۱۳۹۲. وظیفهگرایی اخلاقی کانت، چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. اسمارت، جی. جی. سی. ۱۳۹۲. فایدهگرایی، ترجمة انشاءالله رحمتی. در: دانشنامة فلسفة اخلاق، چاپ اول، تهران: نشر صوفیا. تبیت، م. ۱۳۸۶. فلسفۀ حقوق، ترجمۀ حسن رضایی خاوری. چاپ دوم، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی. پالمر، م. ۱۳۸۵. مسائل اخلاقی، ترجمة علیرضا آلبویه، چاپ اول، قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. جوان جعفری، ع و ساداتی، م. ۱۳۹۰. «از سزاگرایی کلاسیک تا سزاگرایی نوین (ارزیابی اندیشة سزاگرایی)»، آموزههای حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، (2): ص 148-119. جوان جعفری، ع و ساداتی، م. ۱۳۹۱. «ﺳﺰاﮔﺮاﻳﻲ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻛﻴﻔﺮ»، پژوهشنامة حقوق کیفری دانشگاه گیلان، 3(1): ص 81-59. حسینی سورکی، م. ۱۳۸۴. «معنا و ماهیت سود در نظر سودگرایان»، نقد و نظر، 10(1و2): ص 320-301. دباغ، س. 1392. درسگفتارهایی در فلسفة اخلاق، چاپ دوم، تهران: مؤسسة فرهنگی صراط. دباغ، س. ۱۳۸۷. سکوت و معنا، جستارهایی در فلسفة ویتگنشتاین، چاپ دوم، تهران: انتشارات صراط. رالز، ج. ۱۳۸۷. «دو مفهوم از قواعد، ترجمة محمدعلی اردبیلی»، مجموعه مقالات تازههای علوم جنایی، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان، ص 853-843. رستمی، ه. ۱۳۹۱. «کیفر در نظریة لیبرالیسم»، رسالة دکترای حقوق کیفری و جرمشناسی دانشگاه شهید بهشتی، ص 91. رستمی، ه. ۱۳۹۳. «جرمانگاری و کیفرگذاری در پرتو اصول محدودکنندۀ آزادی در نظریۀ لیبرال»، پژوهشنامة حقوق کیفری دانشگاه گیلان، 1(5): ص 81-55. رستمی، ه. و تقیپور، ع. 1394. «توجیه کیفر در سامانه عدالت به مثابة انصاف»، آموزههای حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 9(5): ص 99-75. ریچاردسون، ه. ۱۳۹۲. «اخلاق وظیفهگرایانه»، ترجمة انشاءالله رحمتی، دانشنامة فلسفة اخلاق، چاپ اول، نشر صوفیا، ص 298-291. سالیوان، ر. ۱۳۸۹. اخلاق در فلسفۀ کانت، ترجمۀ عزتالله فولادوند، چاپ دوم، تهران: انتشارات طرح نو. صفاری، ع. ۱۳۸۴. «کیفرشناسی و توجیه کیفر»، علوم جنایی، جلد دوم، چاپ اول، انتشارات سلسبیل. ص ۱۵۱-۸۹. فرجیها، م و مقدسی، م. 1389. «رویکرد عوامگرایی کیفری به عدالت کیفری نوجوانان و جوانان، مطالعة تطبیقی»، مجلة آموزههای حقوقی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 14: ص 27-3. فرحبخش، م. ۱۳۸۹. «تأثیر فایدهگرایی بر جرمانگاری»، رسالۀ دکترای حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. کانت، ا. 1369، بنیاد مابعدالطبیعة اخلاق، ترجمة حمید عنایت و علی قیصری، چاپ اول، تهران: انتشارات خوارزمی. کانت، ا. ۱۳۹۲. نقد عقل عملی، ترجمة انشاالله رحمتی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سوفیا. کانت، ا. ۱۳۹۳الف. فلسفة حقوق، ترجمة منوچهر صانعی درهبیدی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات نقش و نگار. کانت، ا. ۱۳۹۳ب. درسهای فلسفة اخلاق، ترجمة منوچهر صانعی درهبیدی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات نقش و نگار. کاوادینو، م و دیگنان، ج. ۱۳۸۴. «توجیه یا دلیلآوری مجازات»، ترجمة علی صفاری، مجلة تحقیقات حقوقی، 42: ص 324-278. کورنر، ا. ۱۳۸۹. فلسفة کانت، ترجمة عزتالله فولادوند، چاپ سوم، تهران:انتشارات خوارزمی. ملکیان، م. ۱۳۸۱. تقریر حقیقت و تقلیل مرارت، در: راهی به رهایی (جستارهایی در باب عقلانیت و معنویت)، چاپ دوم، تهران: نشر نگاه معاصر، صص 33-9. نجفیابرندآبادی، ع. ۱۳۹۰. «سیاست جنایی عملگرا- عوامگرا»، تقریرات درس سیاست جنایی، دورة دکتری دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی (نیمسال نخست 90-89)، در: مباحثی در علوم جنایی، ویراست ششم، به کوشش شهرام ابراهیمی. ص 2895. (تقریرات) نجفیابرندآبادی، ع و رستمی، ه. ۱۳۹۲. «رویکرد سزاگرا به کیفر در نظریة لیبرالیسم»، مجلة تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، ویژهنامة 10: ص 500-461. موحدی، م. ۱۳۸۹. «بررسی رابطۀ وظیفهگرایی با نتیجهگرایی»، مجلة پژوهشهای فلسفی، نشریه دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، 216(53): ص 179-155. هارت، ه. ۱۳۸۸. آزادی، اخلاق، قانون، (درآمدی بر فلسفة حقوق کیفری و عمومی)، ترجمة محمّد راسخ، چاپ اول، تهران: انتشارات طرح نو. هریسون، ر. ۱۳۸۷. حکومت و اخلاق، ترجمة محمد راسخ، در: حق و مصلحت، چاپ اول، تهران: انتشارات طرح نو. همپتن، ج. ۱۳۸۹. فلسفة سیاسی، ترجمۀ خشایار دیهیمی، چاپ سوم، تهران: انتشارات طرح نو. هوکر، ب. ۱۳۹۲. فایدهگرایی، ترجمة انشاءالله رحمتی، در: دانشنامة فلسفة اخلاق، چاپ اول، تهران: نشر صوفیا هورکا، ت. 1392. اخلاق غایتگرایانه، ترجمة انشاءالله رحمتی، در: دانشنامة فلسفة اخلاق، چاپ اول، تهران: نشر صوفیا. هولمز، رابرت. ال. ۱۳۹۱. مبانی فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ مسعود علیا، چاپ سوم، تهران:انتشارات ققنوس. Binder, G. 2002. "Punishment Theory: Moral or Political", Buffalo Criminal Law Review, Vol. 5, pp: 321- 372. Carrit, E. F. 1947. Ethical and Political Thinking, Oxford: Clarendon Press. Duff, R.A. 2001. Punishment, Communication, and Community, New York: Oxford University Press. Duff, R.A and Garland, D. 1994. Introduction: Thinking about Punishment, In: A Reader on Punishment, New York: Oxford University Press. Feinberg, J. 1987. "Some Unswept Debris from the Hart- Devlin Debate", Synthese 72, 1987: 249-275. Hart, H. L. A. 2009. Punishment and Responsibility, Essays in Philosophy of Law, Second Edition, New York: Oxford University Press. Kant, I. 1998. The Metaphysics of Morals (1797), Translated and Edited by Mary Gregor, Cambridge University Press. Lacey, N. 1988. State Punishment, Political Principles and Community Values, London: Routledge. Lyons, D. 1972. "Logic and Coercion in Bentham’s Theory of Law", Cornell Law Review, No. 57, pp: 335-362. Metz, T. 2007. "How to Reconcile Liberal Politics with Retributive Punishment", Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 27, No. 4, pp: 683-705. Murphy, J. G. 1995. "Legal Moralism and Liberalism", Arizona law Review, Vol. 37, pp:73-93. Rawls J. 1955. "Tow Concepts of Rules", The Philosophical Review 64, pp: 3-32. Richards, D. A. J. 1981. "Rights, Utility and Crime, In" Crime and Justice, Vol. 3, Michael Tonry & Norval Morris (Eds), pp: 247- 294. Von Hirsch, A. 1992. "Proportionality in the Philosophy of Punishment", In: Crime and Justice, Vol. 16, pp: 55-98. Zaibert, L. 2002. "Punishment, Liberalism, and Communitarianism, Book Review", Buffalo Criminal Law Review, Vol. 6, pp: 673-690. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,992 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,162 |