پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شمارهها | 822 |
| تعداد مقالات | 7,959 |
| تعداد مشاهده مقاله | 41,227,611 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,488,567 |
بررسی واکنش صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و عملکردی لاین های ایزوژن نزدیک زودرس ارقام گندم به قطع آبیاری در مراحل رشد زایشی | ||
| تحقیقات غلات | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.31509.1878 | ||
| نویسندگان | ||
| مژده جلیلی فر1؛ افراسیاب راهنما* 2؛ روح اله عبدالشاهی3 | ||
| 1گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 2دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 3دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: در مناطق خشک و نیمهخشک، تنش خشکی به ویژه در مراحل رشد زایشی و انتهای فصل همراه با دمای بالا، عملکرد گندم را کاهش میدهد. استفاده از ارقام زودرس با چرخۀ رشد کوتاهتر که قادرند پیش از مواجهه با تنش به مرحلۀ رسیدگی دست یابند، یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش اثرات نامطلوب این تنش است. بررسی واکنش این ارقام به قطع آبیاری در مراحل رشد زایشی، به انتخاب ژنوتیپهای متحمل کمک میکند. مواد و روشها: به منظور بررسی واکنش صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و عملکردی لاینهای ایزوژن نزدیک زودرس ارقام گندم به تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری در مراحل رشد زایشی، آزمایشی مزرعهای بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1403- 1404 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. سه سطح قطع آبیاری شامل: شاهد (بدون قطع آبیاری)، قطع آبیاری از مرحلۀ شروع گلدهی تا اوایل خمیری شدن (مرحلة 61 تا 83 بر اساس مقیاس BBCH)، و قطع آبیاری از اوایل خمیری شدن تا رسیدگی کامل دانه (مرحلة 83 تا 92 بر اساس مقیاس BBCH) در کرتهای اصلی اعمال گردید. همچنین، پنج رقم و لاینایزوژن گندم نان شامل: روشن، مهدوی، لاین ایزوژن روشن، لاین ایزوژن مهدوی و مهرگان (بهعنوان رقم شاهد منطقه) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. صفات فنولوژیک شامل تعداد روز از کاشت تا سنبلهدهی و رسیدگی کامل، همچنین صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، طول پدانکل و اجزای عملکرد (وزن سنبله، تعداد و وزن دانه در سنبله اصلی و وزن هزار دانه)،عملکرد زیست توده و شاخص برداشت در زمان رسیدگی کامل اندازهگیری شدند. یافتههای تحقیق:. نتایج این پژوهش نشان داد بین ارقام و لاینهای ایزوژن از نظر صفات مورد مطالعه تفاوت آماری معنیداری وجود داشت. تنش قطع آبیاری در مراحل رشد زایشی، از طریق کاهش معنیدار تعداد و وزن دانه در سنبله، وزن هزار دانه و تعداد روز تا رسیدگی سبب کاهش عملکرد دانه تمامی ارقام و لاینهای ایزوژن شد. مقادیر کاهش در ارقام بیشتر از ایزولاینهای مربوطه بود. در تیمار قطع آبیاری در مرحلۀ گلدهی، عملکرد دانه در رقم روشن، لاین ایزوژن روشن، رقم مهدوی، لاین ایزوژن مهدوی و رقم مهرگان به ترتیب به میزان 33، 38، 29، 29و 20 درصد در مقایسه با تیمار آبیاری کامل کاهش یافت. مقادیر کاهش برای تیمار قطع آبیاری در مرحلۀ پرشدن دانه به ترتیب برابر با 12، 15، 15، 15 و 8 درصد بود. مقادیر عملکرد دانه در رقم و ایزولاین مهدوی و همچنین رقم مهرگان در تمامی تیمارهای قطع آبیاری به مراتب بیشتر از رقم روشن و ایزولاین آن بود. در تمامی تیمارهای قطع آبیاری، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی در ایزولاینهای روشن و مهدوی ۱۰ تا 15 روز کمتر از ارقام آن ها بود. زودرسی این ایزولاینها به عنوان یکی از عوامل مؤثر در کاهش اثرات تنش خشکی در مراحل حساس گلدهی و پرشدن دانه و پایداری و حفظ عملکرد بالاتر آن ها بود. تیمارهای قطع آبیاری در مراحل رشد زایشی، دوران رشد زایشی ارقام و لاینهای ایزوژن را در مقایسه با تیمار آبیاری کامل، 3 تا 5 روز کوتاهتر کردند. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که لاینهای ایزوژن مورد بررسی از نظر عملکرد و سایر صفات زراعی نسبت به ارقام مادری خود برتری داشتند. لاین ایزوژن مهدوی با بهرهگیری از راهبرد زودرسی و کاهش تعداد روز تا رسیدگی در تمامی تیمارهای قطع آبیاری بیشترین عملکرد دانه را به دست آورد و همانند رقم مهرگان برای کشت در شرایط تنش کم آبی در منطقة خوزستان توصیه میشود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| تنش خشکی؛ دورۀ پرشدن دانه؛ روز تا گلدهی؛ زودرسی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2 |
||