پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شمارهها | 831 |
| تعداد مقالات | 8,000 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,968,256 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,579,055 |
بازتعریف چرخه توسعهنیافتگی شهرهای کوچک ایران : یک تحلیل کیفی داده بنیاد | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 1، دوره 9، شماره 3، مهر 1404، صفحه 1-23 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2025.31382.2053 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی برنافر* | ||
| استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: انتظار میرود تا سال ۲۰۵۰، حدود ۶۸ درصد از جمعیت جهان در شهرها ساکن شوند که بهمعنی افزایش ۲.۵ میلیارد نفری جمعیت شهری در قالب انواع سکونتگاههای شهری کوچک و بزرگ است. مطالعه پیامدها و روندهای موثر بر افزایش شهرهای کوچک که طی سه دهه اخیر شدت مضاعفی به خود گرفته است، همواره یکی از دغدغههای برنامهریزان منطقهای در ایران بودهاست. این پژوهش به دنبال بازتعریف چرخه توسعهنیافتگی شهرهای کوچک ایران است تا چالشهای ساختاری و پتانسیلهای نهفته این شهرها را شناسایی کند و راهبردهای اساسی برای برونرفت آنها از این چرخه، ارائه دهد. هدف: در شرایطی که مطالعه اثرات افزایش جمعیت شهری، اهمیت زیادی دارد، این تحقیق با ارائه مدلی زمینهمحور، شرایط موثر بر چرخه توسعهنیافتگی شهرهای کوچک ایران را مورد بحث قرار داده و راهکارهایی را برای تقویت نقش این شهرها در نظام شهری کشور پیشنهاد میدهد. روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با استفاده از روش نظریه زمینهای (دادهبنیاد) انجام شدهاست. دادهها ازطریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با 16 متخصص حوزه برنامهریزی شهری و منطقهای گردآوری شدند و از طریق نرمافزار MAXQDA طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل در پنج محور شرایط زمینه، شرایط علی، شرایط مداخلهگر، پیامدها و راهبردها، جمعبندی و ارایه شدند. یافتهها: بسیاری از شهرهای کوچک ایران به اقتصاد مبتنی بر منافع ناشی از کشاورزی سنتی نواحی روستایی مجاور خود که بهرهوری پایینی دارد، وابستهاند و این بهعنوان مهمترین عامل ناپایدارکننده وضعیت این شهرها محسوب میشود. آسیبپذیری در برابر تغییرات اقلیمی و بحران آب، از دیگر تهدیدهای زمینهای پیشِرو در این شهرهاست که طی چند دهه گذشته شدت بیشتری گرفتهاست. ضعف مدیریت شهری و منابع مالی ناپایدار در شهرداریها، سیاستهای تمرکزگرایانه در نظام شهری کشور و عدم توجه کافی به شهرهای کوچک بهعنوان موتور توسعه نواحی روستایی، از دیگر عوامل محدودکننده توسعهیافتگی این شهرها و درنتیجه افزایش نابرابریهای منطقهای به شمار میروند. پیامدهای این وضعیت خود را به صورت مهاجرت جمعیت جوان از شهرهای کوچک به کلانشهرها، فروپاشی ساختار سنتی اقتصاد محلی، نابودی فرهنگ بومی و افزایش ناپایداری محیطزیست نشان دادهاست. نتیجهگیری: راهبردهای حاصل از دادههای پژوهش که برای برونرفت از این شرایط تبیینشده در چهار محور عمومی قابل دستهبندی هستند: افزایش آمادگی در برابر چالشهای محیطی و تغییرات اقلیمی، توانمندسازی اقتصاد محلی، تحرکبخشی اجتماعی، کارآمد نمودن حکمرانی. یافتهها برای سیاستگذاران، برنامهریزان شهری و مدیرانی که بهدنبال کاهش نابرابریهای منطقهای هستند، کاربرد دارد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| شهرهای کوچک؛ توسعهنیافتگی؛ توسعه منطقهای؛ نظریه دادهبنیاد | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 82 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 44 |
||