پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شماره‌ها | 815 |
| تعداد مقالات | 7,886 |
| تعداد مشاهده مقاله | 36,792,327 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,316,833 |
نقد و بررسی اصطلاحات عرفانی در فرهنگ فارسی معین | ||
| زبان فارسی و گویش‌های ایرانی | ||
| مقاله 7، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، شهریور 1403، صفحه 155-180 اصل مقاله (1.91 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2025.29066.1703 | ||
| نویسندگان | ||
| بهزاد عباس زاده* 1؛ رحمان مشتاق مهر2؛ احمد گلی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گرایش ادبیات عرفانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر نقد و بررسی کم‌وکیف تعاریف اصطلاحات عرفان و تصوف در فرهنگ فارسی معین است. در این فرهنگ حدود 574 اصطلاح عرفان و تصوف به اجمال تعریف شده‌است. دستاوردهای پژوهش نشان می‌دهد با وجود اینکه ذکر شیوه‌نامۀ دقیق دربارۀ اصطلاح و اصطلاحپردازی در مقدمه مغفول مانده‌است؛ اما نظام آوانگاری و علامت‌گذاری اصطلاحات، یکدست، دقیق و علمی است. تعریفات تا حدود زیادی به‌دوراز عبارت‌پردازی‌های متکلفانه و نزدیک به زبان مخاطب معاصر است. فرهنگ در تعاریف، زبان مخصوص خود را دارد و خبری از ارجاعات و نقل قول‌های افراطی به متون منثور کهن نیست. تنها 51% از تعاریف، به‌صورت کوتاه، منقول از متون است. فرهنگ در تعریف اصطلاحات متکی بر متون نثر مخصوصا اصطلاح‌نامه‌ها و آثار جعفر سجادی است و شاهد مثال شعر بسیار کم‌رنگ و محدود است. البته نظام مدخلگزینی اصطلاحات تصوف چندان دقیق و روشن نیست و مدخل‌هایی هست که با وجود تعاریف عرفانی جزءِ اصطلاحات تصوف دانسته نشده‌اند؛ ازاین‌رو، پژوهشگران با رویکردی انتقادی و برپایة احصای اصطلاحات، همراه با ارائة آمار دقیق از منابع و شواهد شعری و متنی، به تحلیل کمی و کیفی اصطلاحات صوفیانه در این فرهنگ پرداخته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرهنگ معین؛ اصطلاح؛ عرفان و تصوف | ||
| مراجع | ||
|
انوری حسن. فرهنگ سخن. تهران: سخن، 1381.
پورجوادی نصرالله. اصطلاحات صوفیه در فرهنگ معین، بررسی سه اصطلاح طوالع، لوایح و لوامع. نامۀ فرهنگستان، 1376؛ (11): 52-65.
جعفری زهرا. مروری بر مقولۀ نقد فرهنگ لغت و مبانی آن. ویژه‌نامۀ فرهنگستان (فرهنگنویسی). 1392؛ (5 و 6): 75-92.
دهخدا علی‌اکبر. لغت‌نامۀ دهخدا. 15 جلد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
سجادی سیدجعفر. فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری، 1383.
سیدنی آی لاندو. فرهنگها: فن و هنر فرهنگنویسی (دفتر دوم: تعریف). ترجمۀ محمدرضا افضلی و مجید ملکان. تهران: کتاب بهار، 1399.
شعبانزاده مریم. بررسی جنبه‌های فرهنگ‌نگاری در مصباح الهدایه. مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، 1384؛ (5): 63- 78.
فضیلت محمود. ضرورت بازنگری در بخش ترکیبات خارجی فرهنگ فارسی معین. دوفصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 1384؛ (4): 69-80.
گوهرین سیدصادق. شرح اصطلاحات تصوف. تهران: زوار، 1376.
معین محمد. فرهنگ فارسی معین. دورۀ 6 جلدی. تهران: امیرکبیر، 1371.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 118 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 11 |
||