پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 809 |
| تعداد مقالات | 7,785 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,708,075 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,008,819 |
از اسطوره‌ی فرهنگ فقر تا واقعیت نظام‌های فقرزا: خوانشی انتقادی از زیست فرودستان در دولت‌آباد و کولی‌آباد کرمانشاه | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2025.31408.2054 | ||
| نویسندگان | ||
| کسری آشوری* 1؛ پویا جودی گل لر2 | ||
| 1استادیار گروه معماری دانشکده معماری، دانشگاه رازی، کرمانشاه | ||
| 2استادیار، گروه مهندسی فضای سبز، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: این پژوهش با رویکرد اتنوگرافی انتقادی، تجربه زیسته گروه‌های فرودست شهری در دو سکونتگاه خودانگیخته‌ی شهری دولت‌آباد و آقاجان کرمانشاه را واکاوی می‌کند. نقطه‌ی عزیمت این مطالعه، نقد گفتمان فرهنگ فقر به‌عنوان روایتی ایدئولوژیک است که فقر را محصول باورها و الگوهای رفتاری فقرا، نه نتیجه‌ی ساختارهای نابرابر اقتصادی–سیاسی، معرفی می‌کند. این گفتمان، در سیاست‌گذاری شهری ایران نیز، به‌ویژه از دهه ۱۳۷۰ به بعد، به شکل‌های آشکار و پنهان بازتولید شده است. هدف: این نوشتار به بازخوانی روایت‌های ساکنان برای آشکارسازی پیوند میان تجربه فردی، ساختارهای سلطه، اشکال مقاومت و الگوهای بازتولید فقر و نقد نگاه فرهنگ‌گرایانه به فقر می‌پردازد. روش: مطالعه حاضر با بهره‌گیری از مشاهده‌ی مشارکتی عمیق، مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته (۴۸ مصاحبه در دولت‌آباد و ۳۹ مصاحبه در آقاجان) و یادداشت‌برداری میدانی، به بازخوانی روایت‌های ساکنان پرداخته است. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار MAXQDA و بر اساس چهار شاخص اصلی ذهنیت حاشیه‌نشین، بازتولید نسلی فقر، برچسب‌زنی و انگ اجتماعی و مقاومت فرهنگی و سازگاری انجام شد تا پیوند میان تجربه فردی و ساختارهای سلطه، اشکال مقاومت، و الگوهای بازتولید فقر آشکار گردد یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که هرچند هر دو محله در بستر محرومیت ساختاری و طرد فضایی شکل گرفته‌اند، اما مسیرهای زیست و مقاومت در آن‌ها تفاوت‌های معناداری دارد. دولت‌آباد با معابر عریض‌تر، بازارچه‌های محلی و شبکه‌های اجتماعی متنوع، فضایی برای کنش اقتصادی خرد و بازتعریف هویت مکانی ایجاد کرده است. در مقابل، آقاجان با زیرساخت‌های محدود، انسداد دسترسی و کمبود فرصت شغلی پایدار، بازتولید نسلی فقر را تشدید و ظرفیت سازگاری را کاهش می‌دهد. نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان داد فقر نه «فرهنگیِ گریزناپذیر»، که «فرآیندی فقرزا»ست که در پیوندِ ساختار–فضا–قدرت شکل می‌گیرد. هر جا ساختِ فرصت به سود تهیدستان تغییر کند، فرهنگ نیز تغییر می‌کند؛ و این همان درس مرکزی قوم‌نگاری انتقادی برای برنامه‌ریزی شهری است: تغییر فضا، سیاستِ مؤثرِ تغییر فرهنگ است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرهنگ فقر؛ اتنوگرافی انتقادی؛ زیست غیررسمی؛ بازتولید نسلی فقر؛ کرمانشاه | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 20 |
||