
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 808 |
تعداد مقالات | 7,781 |
تعداد مشاهده مقاله | 35,691,332 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,989,366 |
ارزیابی فضایی شاخصهای محیطی زیستپذیری در پهنههای ساحلی با رویکرد برنامهریزی منطقهای ( مطالعه موردی: استان بوشهر) | ||
مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی | ||
دوره 6، شماره 3 - شماره پیاپی 22، شهریور 1404، صفحه 1-20 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی -مطالعه موردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/gscaj.2025.27479.1299 | ||
نویسندگان | ||
زهرا ترکاشوند1؛ اسلام قاضی* 2؛ مصطفی آریان کیا2 | ||
1استادیار، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری برنامهریزی آمایش سرزمین، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
مناطق ساحلی به علت تمرکز فعالیتی و پویایی اقتصادی، یکی از سکونتگاههای مهم کشورهای مجاور دریا بودهاند؛ بهطوری که در اغلب موارد، جمعیتی زیاد با تراکمی بالا در این پهنهها حضور داشتهاند. و همواره زندگی ساکنان در این مناطق متأثر از شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی بوده است. بنابراین، هدف ما در این پژوهش، ارزیابی فضایی شاخصهای محیطی زیستپذیری پهنههای ساحلی استان بوشهر با رویکرد برنامهریزی منطقهای میباشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی (از نوع توسعهای راهبردی)، و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی–تحلیلی و به لحاظ رویکرد پژوهش، استقرایی است. جهت یافتن پاسخ سوال پژوهش از 11 شاخص شامل: دما، شیب، فاصله از راه، میزان بارش، فصله از مسیل، کاربری اراضی، فاصله از کانون زمین لغزش، فاصله از گسل، ارتفاع، فاصله از ساحل، فاصله از شهر از منظر توسعه پایدار و روش AHP و نرمافزار Arc Gis استفاده شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که بطور کلی هر چه به طرف خط ساحلی نزدیکتر میشویم از شرایط زیستی محدوده کاسته میشود که از دلایل مهم این وضعیت میتوان عواملی نظیر شیب نامناسب، دما و رطوبت زیاد، بارش کم، وجود تالاب، تپههای شن، ماسه و صخره، دریاچه نمک و نمکزار و... اشاره نمود که شرایط زیست را دچار مشکل کرده است. از طرفی دیگر تمرکز پهنههای دارای وضعیت زیستپذیری مطلوب و مناسب بیشتر در جنوب شرق محدوده است که از عمده دلایل آن شرایط اقلیمی (دما و بارش) مناسب، ارتفاع و شیب بهتر، وجود پوشش گیاهی، جنگلی و شرایط مناسب برای کشاورزی میباشد. | ||
تازه های تحقیق | ||
| ||
کلیدواژهها | ||
زیستپذیری؛ برنامهریزی منطقه ای؛ پهنههای ساحلی؛ بوشهر | ||
مراجع | ||
آریان کیا، مصطفی و شیرازی ایرائی، شقایق. (1403). تحلیل فضایی وضعیت زیست پذیری مناطق سهگانه شهر گرگان بر اساس شاخص کالبدی-فضایی. توسعه پایدار شهری، 5(15) 40-21.
ابیزاده، سامان. (1402). تحلیلی بر پیشرانهای کلیدی تابآوری در شهرهای ساحلی، برنامهریزی و توسعه محیط شهری، انتشار آنلاین 31 شهریور 1402. https://doi.org/10.30495/juepd.2023.1995498.1251
ایلانلو، مریم و ادیبی، بهناز. (1399). سنجش و ارزیابی کیفیت ذهنی زندگی در شهرهای ساحلی مطالعه موردی: بندرامام خمینی. مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 1(1)، 112-89.
امانپور، سعید؛ حسینی سیاه گلی، مهناز و آذر برزین، نیلوفر. (1401). ارزیابی مکانیابی مسکن مهر با تأکید بر بعد محیطی(نمونه موردی: مسکن مهر شهر ایذه. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 9 (3)، 120-103.
پورکیانی، مسعود؛ صالحی، اعظم؛ محمدباقری، مهدی و سلاجقه، سنجر. (1403). تحلیل جایگاه مولفههای مؤثر بر برندسازی شهری مورد مطالعه: شهر بوشهر. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 24(73)، 73-47.
پیشگاههادیان، حمید؛ کایدنژاد، رضا؛ بلندیان، غلامحسین و درویشپور، حجتالله. (1399). تحلیلی بر جایگاه توسعه منطقهای در سیاستهای کلان جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی بسیج، 23(88) 5-41.
حسینی، سیدمصطفی؛ رهنما، محمدرحیم؛ قنبری، محمد و محمدیحمیدی، سمیه. (1398). ارزیابی و سنجش زیستپذیری شهری در کلانشهر اهواز. شهر پایدار، 2(2)، 17-1.
حسینی، علی؛ زراعی، بهادر؛ احمدی، سیدعباس و رستمی، رسول. (1400). تبیین توسعه منطقهای با تأکید بر اشتغال در حوزه اقتصاد دریا، مورد مطالعه: استان بوشهر. آمایش جغرافیایی فضا، 11(39)، 152-129.
خطیبی، علی؛ امیری، محمد و فقیهی، مهدی. (1402). بررسی و تحلیل اراضی جهت توسعهی فیزیکی شهرهای ساحلی برمبنای معیارهای ژئوتکنیکی مطالعه موردی: شهر بندرعباس. مهندسی عمران امرکبیر، 55(6)، 1284-1263.
دهقانیان، مجید؛ زراعی، بهادر و نجفی، محمدجواد. (1400). تبیین فرصتها و تنگناهای توسعه امنیت پایدار در نواحی مرزی مطالعه موردی: استان بوشهر. مدیریت و پژوهشهای دفاعی، 20(92)، 65-33.
رازجویان، مهدی؛ متولی، صدرالدین و جانباز قبادی، غلامرضا. (1399). ساماندهی کاربریهای اراضی ساحلی به منظور توسعه گردشگری شهری مطالعه موردی: شهر سرخ رود. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20(57)، 145-125.
راعی، مسعود؛ مهرنام، ولیاله و آرشپور، علیرضا. (1401). سرمایهگذاری خارجی و توسعه پایدار در سواحل مکران از نگاه فقه و حقوق با تأکید بر ظرفیتها و چالشها. فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، 4(4)، 246-227.
رجبی، سمیه و غفاری، سعید. (1400). شناسایی موضوع تولیدات علمی حوزه مناطق ساحلی با استفاده از رویکرد علمسنجی. فصلنامه مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 2(1)، 114-103.
رفیعیان، مجتبی و گاهچی، گل کو. (1400). شناسایی و اولویت بندی شاخصهای کیفیت محیطی در پهنههای ساحلی. مطالعات شهری، 10(38)، 3-16.
رنجبر، زینت؛ شکری فیروزجاه، پری و جانبازقبادی، غلامرضا. (1401). تحلیل فضایی تابآوری کالبدی با تأکید بر بازآفرینی شهری؛ مطالعه موردی: شهرهای ساحلی استان مازندران. بومشناسی شهری، 13(4)، 34-17.
زیاری، کرامتاله؛ سالاریمقدم، زهرا و حاتمینژاد، حسین. (1398). سنجش و ارزیابی زیستپذیری محلات شهری؛ مطالعه موردی: منطقه 15 کلانشهر تهران. شهر پایدار، 2(3)، 58-41.
سقائی، محسن؛ گنخکی، عقیل و فدایی جزی، فهیمه. (1400). برنامهریزی گردشگری ساحلی با رویکرد پایداری محیط مطالعه موردی: شهرهای ساحلی استان بوشهر. فصلنامه برنامهریزی منطقهای، 11(43)، 124-139.
شاطریان، محسن؛ دالوند، هنگامه و حیدری سورشجانی، رسول. (1400). مدلسازی تأثیر زیستپذیری بر کیفیت زندگی مبتنی بر نظر سنجی عمومی؛ مطالعه موردی: شهر دورود. شهر پایدار، 4(1)، 86-71.
شاکرمی، نعمت؛ رهنما، محمدرحیم و زمانیپور، مسعود. (1402). برنامهریزی استراتژیک توسعه استان لرستان بر پایه هویت رقابتپذیر منطقهای. جغرافیا و توسعه ناحیهای، 21(2) 1-27.
شوهانی، نادر؛ فراهانی، حسین و نیکسرشت، مهدی. (1402). تحلیل توانهای محیطی در زیستپذیری روستایی با تأکید بر آمایش سرزمین و استفاده از مدل AHP؛ مطالعه موردی: شهرستان ایوان در ایلام. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 55(1)، 189-208.
طالبی، محمدصادق و سازگاری اردکانی، محمود. (1402). مکان یابی محل دفن پسماندهای غیر خطرناک شهر میبد بااستفاده از مدل سازی تصمیم گیری چند معیاره در محیط GIS. فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 13 (ویژهنامه1)، 264-249.
عظیمیآملی، جلال؛ نوایی، محسن و جانبازقبادی، غلامرضا. (1402). تحلیل راهبردی کاربست حکمروایی خوب در توسعه پایدار شهرهای ساحلی، مطالعه موردی: شهرهای بابلسر، نور و رامسر، پژوهشهای جغرافیای انسانی، انتشار آنلاین 17 دی 1402. https://doi.org/10.22059/jhgr.2024.366715.1008642
فرجالهی، عاطفه؛ پورمحمدی، محمدرضا؛ حیدری چیانه، رحیم و مختاری، داوود. (1401). تحلیل تطبیقی زیستپذیری شهری با تأکید بر شاخصهای کالبدی مناطق ده گانه کلانشهر تبریز. جغرافیا و برنامهریزی، 26(81)، 189- 173.
قنبرزاده دربان، هادی؛ امیراحمدی، ابولقاسم؛ پورهاشمی، زاهده و پورهاشمی، سیما. (1400). مکان یابی مناطق بهینه توسعه ی فیزیکی شهر سبزوار بر مبنای شاخص های محیطی. علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)، 17(34)، 16-1.
کریمی، آرام؛ پورطاهری، مهدی و احمدی، حسن. (1396). تحلیل سازمان فضایی و سطحبندی نظام شهری استان کردستان. مطالعات محیطی هفت حصار، 6(19)، 31-52.
مجیدی نیک، مهیار و بیگلری، سعدی. (1401). ارزیابی و پهنهبندی خطر زلزله در استان بوشهر. مدیریت بحران، 11(ویژه نامه) 24-11.
مرکز آمار ایران. (1400). سالنامه آماری استان بوشهر.
محمدزاده خانی، سیما؛ خاکپور، براتعلی و مداحی، سید مهدی. (1399). مکان یابی بهینه توسعه فیزیکی شهر بجنورد با استفاده از نرم افزار GIS و روش تحلیل شبکه ای. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7(1)، 34-17.
موسوی، سیدیعقوب؛ رستمی، روحالله؛ قدیمی، بهرام و میرزایی، خلیل. (1400). تبیین عوامل مؤثر بر میزان زیستپذیری شهری؛ مطالعه موردی: شهر ایلام. شهر پایدار، 4(2)، 124-107.
مولوی، مهرناز و امجدیان، امیرمحمد. (1402). شناسایی پهنه های مناسب برای مکان یابی فضاهای سبز چندمنظوره شهری جهت اسکان موقت پس از بحران، مطالعه موردی: شهر رشت. پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 56، شماره 4، صص. 247-265. بازیابی شده در دی 1403 از https://doi.org/10.22059/jhgr.2024.364677.1008630
نظمفر، حسین؛ تقویزیروانی، اسماعیل و منصوریان، حسین. (1401). رتبهبندی نواحی شهر ساری از نظر میزان برخورداری از شاخصهای زیستپذیری. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 54(4)، 1395-1379.
نوبخت، رضا و رستمعلیزاده، ولی اله. (1402)، مهاجرت، انطباق و ماندگاری جمعیت در شهرستانهای صنعتی-ساحلی ایران، مطالعه موردی: شهرستان کنگان استان بوشهر. جغرافیا و توسعه، 21(70)، 225-248.
وارثی، حمیدرضا؛ تقوایی، مسعود و محمدپناهی، صدیقه. (1402). برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقهای ایلام بر مبنای رقابتپذیری منطقهای. جغرافیا و توسعه ناحیهای، 21(1) 209-231.
یاسوری، مجید و سجودی، مریم. (1398). تدوین وضعیت توسعه فضایی در شهرستان رشت با تاکید بر الگوی راهبرد توسعه منطقهای (RDS)، راهبرد توسعه، 57، 182-154.
یمانی، مجتبی؛ علیزاده، شهناز؛ ثروتی، محمدرضا و قهرودی تالی، منیژه. (1402)، تحلیل تغییرات خط ساحلی کرانه غرب درای خزر در قالب سلولهای ساحلی (تالش تا انزلی). مجله آمایش سرزمین، 15(1)، 201-220.
Aguiar, B. V., Murias, P., & Rodríguez-González, D. (2019). Sustainable urban liveability: A practical proposal based on a composite indicator. Sustainability, 11(1), 86. doi: 10. 3390/su11010086.
Cabioch, B., and Robert, S. (2022). Integrated beach management in large coastal cities. A review. Ocean & Coastal Management, Volume 217, 106019, pp. 1-11.
Colijn, C. J., & Binnendijk, A. C. (1998). Physical planning in the coastal region of Zeeland, the Netherlands. Journal of Coastal Conservation, 4, 135-142.
Dewa, D. D., Buchori, I., Sejati, A. W., & Liu, Y. (2022). Shannon Entropy-based urban spatial fragmentation to ensure sustainable development of the urban coastal city: A case study of Semarang, Indonesia. Remote Sensing Applications: Society and Environment, 28, 100839. https://doi.org/10.1016/j.rsase.2022.100839
Dsouza, N., Carroll-Scott, A., Bilal, U., Headen, I. E., Quick, H., Reis, R., ... & Martinez-Donate, A. P. (2024). Development and validation of statewide survey-based measures of livability in Connecticut. Health & Place, 89, 103282. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2024.103282
Fendiriani, A., Adrianto, D. W., & Wijaya, I. N. S. (2024). LIVABILITY LEVEL OF COASTAL SETTLEMENT IN KARANGSARI VILLAGE, TUBAN REGENCY. Urban Issues & Planning Journal, 2(2), 77-90. https://doi.org/10.21776/ub.urbanesis.2024.2.2.1
Gurran, N., Norman, B., & Hamin, E. (2013). Climate change adaptation in coastal Australia: An audit of planning practice. Ocean & coastal management, 86, 100-109. Gurran, N., Norman, B., & Hamin, E. (2013). Climate change adaptation in coastal Australia: An audit of planning practice. Ocean & coastal management, 86, 100-109.
Henocque, Y. (2013). Enhancing social capital for sustainable coastal development: Is satoumi the answer?. Estuarine, Coastal and Shelf Science, 116, 66-73.
Hughes, W., & Zhang, W. (2023). Evaluation of post-disaster home livability for coastal communities in a changing climate. International journal of disaster risk reduction, 96, 103951. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2023.103951
Ioannidis, S. (2019). An overview of yachting tourism and its role in the development of coastal areas of Croatia. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 1(1), 30-43.
Li, Z. (2024). An Investigation of Urban Heat Island Effect and Environmental Livability based on Remote Sensing Methods. Highlights in Science, Engineering and Technology, 108, 6-13. https://doi.org/10.54097/mapvbb31
Li, Z., Luan, W., Wang, X., Wan, S., Su, M., & Zhang, Z. (2022). Spatial expansion regular pattern and driving factors of estuarine and coastal harbors. Ocean & Coastal Management, 216, 105980. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2021.105980
Liu, P., & Zhu, B. (2022). Temporal-spatial evolution of green total factor productivity in China's coastal cities under carbon emission constraints. Sustainable Cities and Society, 104231. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.104231
Milanés, C. B., Montero, O. P., Szlafsztein, C. F., & Pimentel, M. A. D. S. (2020). Climate change and spatial justice in coastal planning in Cuba and Brazil. Ambiente & Sociedade, 23, e01841.
Mouratidis, K. (2020). Commute satisfaction, neighborhood satisfaction, and housing satisfaction as predictors of subjective well-being and indicators of urban livability. Travel Behaviour and Society, 21, 265–78.
Pan, Lihu. Yang, Fenyu. Lu, Feiping. Qin, Shipeng. Yan, Huimin and Peng, Rui (2020), Multi-Agent Simulation of Safe Livability and Sustainable Development in Cities, journal Sustainability 2020, 12, 2070; doi: 10. 3390/su12052070.
Paul, A. (2024). Assessment of metropolitan livability variations using objective-subjective approach. World Development Sustainability, 4, 100135. https://doi.org/10.1016/j.wds.2024.100135
Ramaswami, A. (2020). Unpacking the Urban Infrastructure Nexus with Environment, Health, Livability, Well-Being, and Equity, One Earth, 2(2), 120-124, 21 February 2020.
Tay, C., Lindsey, E. O., Chin, S. T., McCaughey, J. W., Bekaert, D., Nguyen, M., ... & Hill, E. M. (2022). Sea-level rise from land subsidence in major coastal cities. Nature Sustainability, 5(12), 1049-1057. https://doi.org/10.1038/s41893-022-00947-z
Veicy, H. (2023). The Development of Makran Depends on the Adoption of Maritime Strategy and Land Use Planning. Journal of Geography, 21(77): 54-31. http://dor.net/dor/20.1001.1.27833739.1402.21.77.3.6
Wang, N., Zhu, G., Li, X., Xu, M., Cheng, J., Yi, W., ... & Xie, Z. (2022). The Transition and Suggestions of Coastal Port Reclamation Policy in China. Available at SSRN 4258844. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4258844
Wu, L.L., (2020). Correlation between population migration and regional planning based on urbanization of coastal cities. In: Al-Tarawneh, O. and Megahed, A. (eds.), Recent Developments of Port, Marine, and Ocean Engineering. Journal of Coastal Research, Special Issue No. 110, 50–53. Coconut Creek (Florida), ISSN 0749-0208. https://doi.org/10.2112/JCR-SI110-012.1
Yan, M., Fan, S., Zhang, L., Mahmood, R., Chen, B., and Dong, Y. (2022). Vegetation Dynamics Due to Urbanization in the Coastal Cities along the Maritime Silk Road. Land 11(2), 164, pp. 1-16.
Yang, Shih-Hsien. Nam Hoai Tran. Calista Y. Tsai, Nien Chia Yang and Chih-Ming Chang (2021), Developing Transportation Livability-Related Indicators for Green Urban Road Rating System in Taiwan, journal Sustainability, 13, 14016. https://doi.org/10.3390/su132414016.
Zaki, A., Buchori, I., Sejati, A. W., & Liu, Y. (2022). An object-based image analysis in QGIS for image classification and assessment of coastal spatial planning. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 25(2), 349-359. https://doi.org/10.1016/j.ejrs.2022.03.002
Zhan, D., Kwan, M-P., Zhang, W., Fan, J., Yu, J., & Dang, Y. (2018), Assessment and determinants of satisfaction with urban livability in China, Cities, Vol.79: 92-101. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7 |