پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شماره‌ها | 816 |
| تعداد مقالات | 7,894 |
| تعداد مشاهده مقاله | 36,974,639 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,336,129 |
مطالعة سرمتنیت در ترانه‌های سهخشتی قوم کرمانجِ شمال خراسان | ||
| زبان فارسی و گویش‌های ایرانی | ||
| مقاله 10، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، شهریور 1403، صفحه 241-263 اصل مقاله (1.43 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله مروری | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2025.28671.1688 | ||
| نویسنده | ||
| آیگین مردانی* | ||
| استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| قوم کرمانج، از ساکنان شمال خراسان و شاخه‌ای از قوم کرد هستند. پژوهش حاضر، به مطالعة یکی از قالب‌های رایج ترانه در این قوم پرداخته و با استفاده از نظریة ترامتنیت ژرار ژنت و تأکید بر سرمتنیت، گونه و ژانر ترانه‌ها را مطالعه کرده‌است. داده‌های کیفی با مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی یافته‌اندوزی شده؛ حدود ۱۴۰۰ سهخشتی که تمامی نمونه‌های ترجمهشده به فارسی را دربرمی‌گیرد. سرمتنیت در سهخشتی، در دو وجه ساختاری و محتوایی بررسی شده‌است. در وجه ساختاری، که به ویژگی‌های وزنی نظر دارد، سرمتن سهخشتی، با توجه به وزن هجایی - عددی آن، به «پهلویات» و ذیل آن، با نظر به همبستگی سهخشتی با موسیقی، به «خسروانیات» و در وجه محتوایی، با توجه به عواملی چون غلبة عاطفه و تأکید بر منِ احساسی شاعر، به «شعر غنایی» بازمی‌گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قوم کرمانج؛ ترانة سهخشتی؛ نظریة سرمتنیت؛ غنایی | ||
| مراجع | ||
|
آقاحسینی حسین، محمد ابراهیمی آسیه. جایگاه تصویر در شعر غنایی (با نگاهی به منظومه‌های عاشقانه). شعرپژوهی دانشگاه شیراز، ۱۳۹۷، 10(4) 38: ۱- ۲۲. https://doi.org/10.22099/jba.2018.26662.2786
آلن گراهام. بینامتنیت. ترجمة پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز. ۱۳۹۵.
احمدپناهی سمنانی محمد. ترانه‌های محلی ایران. تهران: مؤلف. ۱۳۶۴.
احمدی بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز. ۱۳۹۳.
اخوان ثالث مهدی. خسروانی و لاسکوی، یغما، ۱۳۳۹، 13 (10) ۱۵۰:۴۹۹- ۵۰۴.
اسپرگ س. خاستگاه اجتماعی شعر، محدوده و گسترة جامعه‌شناسی هنر و ادبیات. تصحیح فیروز شیروانلو، تهران: طوس. ۱۳۵۵.
ایوانوف ولادیمیر. شعر روستایی در لهجة خراسان. ژورنال انجمن آسیایی بنگال، ۱۹۲۵، (21): 233- 313.
ایوبیان عبیدالله، چریکه خج و سیامند یزدان، مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، ۱۳۳۵، (۳۷): ۵۲- ۱۰۵.
باختین میخائیل. گفتاری در باب گونه‌های سخن، ترجمة قدرت قاسمی‌پور. نقد ادبی، ۱۳۹۰، 4 (۱۵): ۱۱۳- ۱۳۶.
بهار محمدتقی. تاریخ تطور شعر فارسی. مشهد: چاپخانة خراسان. ۱۳۳۴.
بهار محمدتقی. بهار و ادب فارسی: مجموعة یکصد مقاله از ملک الشعرا بهار. بهکوشش محمد گلبن. تهران: فرانکلین. ۱۳۵۱.
بیدکی هادی. سهخشتیهای کرمانجی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. ۱۳۹۵.
پارساپور زهرا. مقایسة زبان حماسی و غنایی. تهران: دانشگاه تهران. ۱۳۸۳.
پورنامداریان تقی. انواع ادبی در شعر فارسی. مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم، ۱۳۸۶، 1 (3): ۷- ۲۲. https://dorl.net/dor/20.1001.1.24764175.1386.2.3.1.5
توحدی کلیمالله. ترانه‌های کرمانجی خراسان. مشهد: واقفی. ۱۳۷۴.
تودوروف تزوتان. منطق گفتگویی. ترجمة داریوش کریمی. تهران: نشر مرکز. ۱۳۷۷.
جواری محمدحسین، حمیدی احد. سیر نظریه‌های ادبی معطوف به خواننده در قرن بیستم. ادب پژوهی، ۱۳۸۶، (3): ۱۴۳- ۱۷۶. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17358027.1386.2.3.7.1
حسینپور اسماعیل. دیار و دوتار / تحلیل سهخشتیهای کرمانجی کردهای خراسان. قم: عمو علوی. ۱۳۹۳.
خانلری ناتل پرویز. وزن شعر فارسی. تهران: توس. ۱۳۶۷.
خوارزمی ابوعبدالله محمد. مفاتیح العلوم. تصحیح فان فلوتن، لیدن. ۱۸۹۵.
دوبرو هدر. ژانر (نوع ادبی). ترجمة فرزانه طاهری. تهران: مرکز. ۱۳۹۵.
ذوالفقاری حسن. انواع بومی سرودهای خراسان. جستارهای ادبی، ۱۳۹۵، (194): ۱۲۷- ۱۵۴. https://doi.org/10.22067/jls.v49i3.59046
سپاهی لائین علیرضا. سهخشتی شعر ویژة کرمانج‌ها. ادبیات و زبانها، ۱۳۷۶، (21): 158- 163.
شفیعی کدکنی محمدرضا. گزیده غزلیات شمس. تهران: کتاب‌های جیبی. ۱۳۶۵.
شفیعی کدکنی محمدرضا. رودکی و رباعی. در نامواره دکتر محمود افشار، بهکوشش ایرج افشار، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. ۱۳۶۷.
شفیعی کدکنی محمدرضا. انواع ادبی و شعر فارسی. خرد و کوشش، ۱۳۹۲، (۱۱ و ۱۲): ۹۷- ۱۱۹.
شمیسا سیروس. بیان. تهران: فردوسی. ۱۳۷۶.
شمیسا سیروس. عروض و قافیه. تهران: دانشگاه پیام نور. ۱۳۸۳.
شمیسا سیروس. انواع ادبی. تهران: میترا. ۱۳۸۶.
صفیزاده فاروق. پژوهشی دربارة ترانه‌های کردی. تهران: ایران جام. ۱۳۷۵.
صفیزاده فاروق. پژوهشی پیرامون ترانه «هوره». ادبیات و زبانها، ۱۳۷۶، (21): 84- 87.
طبیبزاده امید. بررسی تطبیقی وزن‌های کمی و تکیه‌ای-هجایی در فارسی و گیلکی. ادب پژوهی، ۱۳۸۹، (11): ۸- ۳۰. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17358027.1389.4.11.1.9
علیپور اسماعیل. معرفی سروده‌هایی از شاخة ادبیات شفاهی ایران: سهخشتیهای کرمانجی. زبان فارسی و گویش‌های ایرانی، ۱۳۹۵، 1 (1): ۱۱۳- ۱۳۱. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1. 65852476.1395.1.1.7.5
قاسمی‌پور قدرت. درآمدی بر نظریة گونه‌های ادبی. ادب‌پژوهی، ۱۳۹۱، (19): ۶۳- ۸۹. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17358027.1391.6.19.3.1
مسیح هیوا. سهخشتی ترانه‌های کوچک کرمانج. تهران: نگاه. ۱۳۸۶.
مشتاق‌مهر رحمان، بافکر سردار. شاخص‌های محتوایی و صوری ادبیات غنایی. ادب غنایی، ۱۳۹۵، (۲۶): ۱۸۳- ۲۰۲. https://doi.org/10.22111/jllr.2016.2577
مردانی آیگین، طاهری صدرالدین. تحلیل نشانه‌شناختی ساختار ادبی سهخشتیهای کرمانجی. زبانشناسی و گویش‌های ایرانی، ۱۳۹۸، 4(2): ۱۹۹- ۲۱۸. https://doi.org/10.22099/jill.2020.33861.1142
مردانی آیگین، طاهری صدرالدین. پی‌جویی نشانه‌های نوشتار زنانه در سهخشتیهای کرمانجی. زن در فرهنگ و هنر، ۱۳۹۹، ۱۲ (1): ۱- ۱۷. https://doi.org/10.22059/jwica.2020.301699.1425
مصطفوی گرو حسین. بررسی تاریخی نظام آوایی گویش کرمانجی خراسان. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، ۱۳۸۶، (159): 33- 67. https://doi.org/10.22067/jls.v40i4.13170
معین محمد. برهان قاطع. تهران: ابن سینا. ۱۳۳۲.
مکری محمد. گورانی یا ترانه‌های کردی. تهران: نشر کتابخانة دانش. ۱۳۲۹.
نامورمطلق بهمن. ترامتنیت مطالعة روابط یک متن با دیگر متن‌ها. پژوهشنامه علوم انسانی، ۱۳۸۶، (۵۶): ۸۳- ۹۸.
نامورمطلق بهمن. بینامتنیت از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم. تهران: سخن. ۱۳۹۵.
نیکبخش زینب. گذری بر نوخسروانی‌ها و کوتهسروده‌های محلی. مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، ۱۳۹۵، 2 (2): 122- 133.
واعظ‌زاده عباس، قوام ابوالقاسم، رادمرد عبدالله و صالحی‌نیا مریم. تأملی در نظریة انواع در ادبیات فارسی. نقد ادبی، ۱۳۹۳، 7 (27): ۲۹- ۶۷. http://dorl.net/dor/20.1001.1.20080360.1393.7.28.6.8
ولک رنه، وارن آوستن. نظریة ادبیات. ترجمة ضیا موحد و پرویز مهاجر. تهران: علمی فرهنگی. ۱۳۷۳.
همایی جلال‌الدین. صناعات ادبی. تهران: علمی. ۱۳۳۹.
یاحقی محمدجعفر. بث الشکوی. در دانشنامة زبان و ادبیات فارسی. بهسرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان ادب و زبان فارسی. ۱۳۸۴.
Frow, J. Genre. Londen & New York: Routledge; 2005. Genette, G. The Architext: an introduction, jane E. Lewin (trans), university of California press, Berkeley ca and Oxford; 1992. Genette, G. Palimpsests: Literature in the Second Degree. Translated by Channa Newman and Claude Doubinsky. Lincoln, NE and London: University of Nebraska Press; 1997. Genette, G. The Architext: An Introduction. In D. Duff (Ed.), Modern Genre Theory. London & New York: Longman; 2000, 210–218. Lazard, G. La versification en parthe et son heritage person, Iranian Languages and texts from Iran & Turan, Roland E. Emmerick Memorial Volume, eds. M. MACUCH. Et al. Wiesbaden; 2007, 161- 171.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 156 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18 |
||