پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 805 |
| تعداد مقالات | 7,757 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,547,363 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,908,596 |
نقش عناصر ریزمغذی آهن و روی و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک در بهبود تحمل ذرت (Zea mays L.) به خشکی | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 55، مرداد 1404، صفحه 187-203 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.29619.1851 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدبهزاد امیری* 1؛ محمد سپهری بیمرغی2؛ عاطفه میرزائیان3 | ||
| 1- دانشیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی گناباد - دانشیار مأمور آموزشی گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، | ||
| 2دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
| 3دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: ذرت یکی از غلات حیاتی در جهان است که به‌عنوان یک منبع غذایی و درآمدی مهم به‌شمار می‌آید، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه. این گیاه در صنایع مختلفی از جمله تولید سوخت زیستی (اتانول) کاربرد دارد. تنش خشکی به‌عنوان مهم‌ترین عامل محدودکننده عملکرد محصول، رشد و بهره‌وری ذرت را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. راه‌حل‌های پایدار و سازگار با محیط‌زیست، نظیر کاربرد ریزمغذی‌ها و تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی، می‌توانند به بهبود تحمل گیاه به خشکی کمک کنند. ریزمغذی‌های ضروری مانند روی و آهن نقش‌های حیاتی در فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه ایفا می‌کنند؛ روی در سنتز کلروفیل و متابولیسم کربوهیدرات‌ها و آهن در فرآیندهای تثبیت نیتروژن و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان دخیل است. علاوه بر این، اسید سالیسیلیک به‌عنوان یک تنظیم‌کننده رشد گیاهی، مقاومت به تنش خشکی را افزایش می‌دهد. با توجه به شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک ایران و کمبود منابع آبی، بررسی راهکارهای نوآورانه برای بهبود عملکرد ذرت در این شرایط ضروری است. هدف از این پژوهش، بررسی اثرات کاربرد توأم ریزمغذی‌های آهن و روی همراه با اسید سالیسیلیک بر ویژگی‌های رشد و عملکرد ذرت تحت شرایط خشکی است. مواد و روشها: آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد‌شده -فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 1400-1399 در مجتمع آموزش عالی گناباد با تأکید بر خاک‌ورزی حداقل انجام شد. عامل اصلی شامل دو سطح خشکی (بدون خشکی و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه) و عوامل فرعی به‌صورت فاکتوریل شامل ریزمغذی‌ها (آهن، روی و شاهد) و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (با و بدون محلول‌پاشی) بودند. از روش خاک‌ورزی حداقل برای آماده‌سازی زمین استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SAS Ver 9.4 و Excel Ver 14 تجزیه و تحلیل شدند و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. یافته‌های تحقیق: نتایج نشان داد که تنش خشکی به‌طور معنی‌داری تمام صفات مورد بررسی را کاهش داد. با این حال، محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و ریزمغذی‌های آهن و روی، اثرات منفی خشکی را به‌طور مؤثری کاهش دادند. کاربرد توأم اسید سالیسیلیک با آهن و روی، به‌ویژه در شرایط خشکی، موجب بهبود قابل‌توجهی در صفاتی نظیر تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت شد. بیش‌ترین افزایش عملکرد دانه در شرایط خشکی، مربوط به تیمار کاربرد توأم اسید سالیسیلیک با آهن (94.36 درصد) و روی (87.35 درصد) بود. همچنین، شاخص برداشت در این تیمارها به‌ترتیب 77.42 و 99.42 درصد بهبود یافت. جالب توجه اینکه، کاربرد روی نسبت به آهن، اثرات مطلوب‌تری بر قطر بلال، عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت. تحلیل برهمکنش فاکتورها نشان داد که کاربرد اسید سالیسیلیک در شرایط خشکی، منجر به بهبود 16 تا 37 درصدی در صفات کلیدی از جمله ارتفاع بوته و وزن هزار دانه شد. همچنین، ترکیب اسید سالیسیلیک با ریزمغذی‌ها به‌طور هم‌افزا تأثیرات مثبت هر یک از آن‌ها را تقویت کرد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش تأیید کرد که محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و ریزمغذی‌های آهن و روی می‌توانند راهکارهای مؤثری برای کاهش اثرات منفی تنش خشکی بر ذرت باشند. کاربرد ترکیبی این مواد، عملکرد و ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه را به‌طور معنی‌داری بهبود بخشید. اگرچه هر یک از ریزمغذی‌ها (آهن و روی) همراه با اسید سالیسیلیک به نتایج مثبتی منجر شدند، اما بررسی اثرات هم‌افزایی کاربرد توأم هر دو ریزمغذی همراه با اسید سالیسیلیک در مطالعات آتی می‌تواند مسیرهای متابولیک مقاومت به خشکی را بهتر روشن کند و راهکارهای بهینه‌تری برای افزایش بهره‌وری ذرت در مناطق خشک و نیمه‌خشک ارائه دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسید آلی؛ شاخص برداشت؛ شبه‌هورمون؛ عناصر کم‌مصرف؛ قطع آبیاری | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 48 |
||