پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 805 |
| تعداد مقالات | 7,757 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,548,491 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,908,899 |
بررسی مقاومت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در ژنوتیپ‌های گندم نان و دوروم در شرایط مزرعه | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 55، مرداد 1404، صفحه 133-149 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.29962.1859 | ||
| نویسندگان | ||
| شهریار کیا* 1؛ ناصر محمدی2 | ||
| 1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران | ||
| 2استادیار پژوهش، بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: بیماری سوختگی فوزاریومی سنبله (FHB) که توسط قارچ Fusarium graminearum ایجاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین و خسارت‌زاترین بیماری‌های قارچی گندم در مناطق مختلف جهان به‌ویژه مناطق گرم و مرطوب می‌باشد. این بیماری علاوه بر کاهش عملکرد دانه با تولید توکسین‌های قارچی باعث کاهش کیفیت محصول نیز می‌شود. کارآمدترین، اقتصادیترین و سالم ترین روش از نظر زیست محیطی برای مدیریت این بیماری، استفاده از ارقام گندم مقاوم یا متحمل است. تاکنون ارقام گندم مقاوم به این بیماری که به خوبی با تمام مناطق تولید گندم در جهان سازگار باشند شناسایی نشدند. این پژوهش به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های گندم نان و دوروم مقاوم به بیماری سوختگی فوزاریومی سنبله انجام شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش تعداد 138 ژنوتیپ گندم نان و دوروم دریافتی از موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، از نظر مقاومت به بیماری سوختگی فوزاریومی سنبله گندم به مدت دو سال زراعی (1403-1401) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان مورد ارزیابی قرار گرفتند. مایهزنی سنبلهها در زمان 50 درصد گلدهی با سوسپانسیون اسپورهای قارچ بیمارگر، با فاصله دو روز در دو مرحله انجام شد. مقدار وقوع بیماری، شدت بیماری و شاخص بیماری به عنوان صفات مورد ارزیابی در هر ژنوتیپ اندازه‌گیری و در آنالیزهای آماری استفاده شدند. توزیع فراوانی صفات مورد ارزیابی در ژنوتیپ‌ها و همبستگی دو به دو صفات برای هر سال بطور جداگانه بررسی و محاسبه شد. از آنالیز خوشه‌ای به روش K-Means برای گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها استفاده شد. ارتباط بین ژنوتیپ‌ها و خوشهها با روش مقیاسبندی چند بعدی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های تحقیق: نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین وقوع بیماری در ژنوتیپ‌های مورد بررسی در دو سال آزمایش به ترتیب، 36/32 و 35/39 درصد، میانگین شدت بیماری به ترتیب، 27/26 و 5/27 درصد و میانگین شاخص بیماری به ترتیب، 27/11 و 14/13 درصد بودند. ژنوتیپ‌های مورد بررسی با آنالیز خوشه ای به روش K-means در هفت گروه قرار گرفتند. گروه سوم با 33 ژنوتیپ و کمترین میانگین وقوع بیماری، شدت بیماری و شاخص بیماری به عنوان مقاومترین گروه شناخته شد. براساس یافته‌های این پژوهش، ژنوتیپ‌های G01 (باران)، G02 (صدرا)، G04 (جم)، G06 (شالان)، G07 (هور)، G11، G14، G16، G17، G18، G19، G20، G27، G29، G30، G31، G32، G34، G36، G37، G39، G42، G44، G45، G46، G47، G48، G54، G83، G94،G117 ، G132 و G139 که به عنوان ژنوتیپ‌های مقاوم به بیماری سوختگی فوزاریومی سنبله شناخته شدند. نتیجه‌گیری: تعدادی از ژنوتیپ‌های گندم نان و دوروم که در این آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفتند به بیماری سوختگی فوزاریومی سنبله مقاوم بودند. نتایج این بررسی اطلاعات ارزشمندی در مورد مقاومت و حساسیت به سوختگی فوزاریومی سنبله در ژنوتیپ‌های گندم نان و دوروم ارائه داده که می تواند با موفقیت در برنامههای اصلاحی برای مقاومت به بیماری سوختگی فوزاریومی سنبله مورد استفاده قرار گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| توکسین قارچی؛ ژرمپلاسم؛ شاخص بیماری؛ FHB | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 49 |
||