پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 805 |
| تعداد مقالات | 7,720 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,413,799 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,849,422 |
بهبود جنبه‌های فیزیولوژیک و عملکرد ذرت (Zea mays L.) با کاربرد خاکی و افشانه کردن عنصر روی تحت شرایط متفاوت رطوبتی | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 55، مرداد 1404، صفحه 151-168 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.30629.1866 | ||
| نویسندگان | ||
| فریبرز شکاری1؛ امین عباسی2؛ فرید شکاری3؛ مریم محمدزاده* 4 | ||
| 1استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران | ||
| 3استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
| 4دانش‌آموخته دکتری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: کمبود آب مهم‌ترین عامل تنش‌زای محیطی بوده که رشد گیاهان را در جهان محدود می‌سازد. در این میان، کاربرد عنصر روی به عنوان یک ریزمغذی ضروری برای رشد طبیعی گیاهان، افزون بر بالا بردن کمّیت و کیفیت محصولات تولیدی، به واسطه افزایش فعالیت فتوسنتزی، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و ترکیبات اسموتیک، از جمله پرولین، قادر است در کاهش اثرات زیانبار تنش‌های محیطی، از جمله تنش خشکی، تأثیرگذار باشد. بنابراین، در پژوهش حاضر اثر مقادیر و روش‌های گوناگون کاربرد عنصر روی بر میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و همچنین رشد و عملکرد ذرت در رویارویی با تنش خشکی بررسی شد و هدف از اجرای آزمایش، بهبود جنبه‌های فیزیولوژیک، رشد و عملکرد ذرت تحت این شرایط بود. مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در کشتزار پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام گرفت. فاکتورهای مورد بررسی شامل تنش خشکی، با اعمال آبیاری در سه سطح 90، 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی و تیمارهای افشانه‌کردن روی در شش سطح، شامل عدم مصرف روی، کاربرد خاکی سولفات روی در مقادیر 10 و 25 کیلوگرم در هکتار، افشانه‌کردن در مراحل ساقه‌روی، ظهور تاسل و مرحله شیری دانه به میزان 5 گرم در لیتر بود. در این پژوهش صفات آهن، روی و فسفر دانه، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، پرولین، شاخص کلروفیل برگ، شاخص سطح برگ، هیدروژن پراکسید، مالون دی آلدئید، عملکرد دانه و زیست‌شناختی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد و برای انجام تجزیه‌ی داده‌ها از نرم‌افزار SAS (نسخه 9.3) استفاده شد. یافته‌های تحقیق: نتایج آزمایش نشان داد که برهم‌کنش کاربرد عنصر روی در تنش خشکی بر روی همه ویژگی‌ها به جز عملکرد دانه و عملکرد زیست‌شناختی، که در آنها تنها اثرات ساده معنی‌دار گردیدند، معنی‌دار بود. بر همین اساس، وقوع تنش خشکی موجب کاهش غلظت آهن، روی و فسفر دانه، کاهش میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان شامل سوپراکسیددیسموتاز، گایاکول پراکسیداز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و همچنین، شاخص کلروفیل برگ و شاخص سطح برگ شد. از سویی، با افزایش شدت تنش میزان پراکسیدهیدروژن (197 درصد)، مالوندیآلدئید (256 درصد) و پرولین (129 درصد)، افزایش یافت. در مقابل، کاربرد روی نیز با بهبود صفات ذکر شده موجب کاهش تولید پراکسیدهیدروژن و مالوندیآلدئید گردید. افزون بر این، تنش خشکی عملکرد دانه و زیستی را کاهش داد. لیکن، کاربرد روی به ویژه کاربرد خاکی 25 کیلوگرم آن موجب بهبود معنی‌دار عملکرد دانه (62 درصد) و عملکرد زیستی (44 درصد) در این گیاه گردید. نتیجه‌گیری: بر پایه نتایج این پژوهش، ارزیابی صفات بیوشیمیایی و مورفولوژیکی نشان داد که با بروز تنش خشکی به ویژه در شدت‌های بالای تنش، به دلیل ایجاد اختلال در جذب عناصر غذایی از خاک، علاوه بر کاهش غلظت عناصر دانه، شاخص سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ، میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان نیز کاهش یافت. در حالی که، تنش خشکی باعث افزایش میزان پرولین شد. در مقابل، کاربرد عنصر روی به‌ویژه کاربرد 25 کیلوگرم در هکتار با تغییر (تشدید) صفات ذکرشده موجب بهبود جنبه‌های فیزیولوژیکی، ریخت‌شناختی و عملکرد گردید. به‌طوری که کاربرد آن در تنش متوسط موجب کاهش پراکسیدهیدروژن، مالوندیآلدئید و همچنین، افزایش پرولین و میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان شد. همچنین، شایان ذکر است که افشانه‌کردن روی در افزایش غلظت عناصر دانه موثرتر از کاربرد خاکی بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان؛ پراکسیدهیدروژن؛ پرولین؛ غلظت عناصر دانه؛ کاربرد در مراحل فنولوژیک؛ محتوای کلروفیل | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 31 |
||