پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 810 |
| تعداد مقالات | 7,798 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,727,871 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,030,647 |
تاثیر نانوذرات دی‌اکسید سیلیسیم (SiO2-NP) بر عملکرد کمی و کیفی و اجزای عملکرد رقم‌های گندم (Triticum aestivum L.) پاییزه تحت شرایط تنش کم‌آبی انتهای فصل | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 55، مرداد 1404، صفحه 115-132 اصل مقاله (330.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.29834.1854 | ||
| نویسندگان | ||
| علی سپهری* 1؛ نساء قره باغلی2 | ||
| 1دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| 2استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: افزایش گرما و کمبود آب در اواخر بهار و اوایل تابستان، چالش بسیار مهمی در پایان فصل رشد رقم‌های گندم پاییزه در مناطق معتدله و سردسیری است. با توجه به اهمیت اقتصادی گندم، استفاده از راه‌کارهای مناسب برای بهینه کردن سیستم تولید گندم در شرایط خشکی آخر فصل ضروری به‌نظر می‌رسد. در این راستا، کشت رقم‌های پرمحصول و متحمل به تنش خشکی انتهای دوره رشد در تلفیق با تنظیم کننده‌های رشد می‌تواند موثر واقع شود. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تاثیر نانوسیلیسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم پاییزه تحت شرایط تنش کمبود آب انتهای فصل رشد بود. مواد و روش‌ها: آزمایش با سه رقم گندم پاییزه به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال زراعی 1401-1400 انجام شد. عامل اصلی در چهار سطح شامل بدون تنش آب با مصرف نانوسیلیسیم، بدون تنش آب و بدون مصرف نانوسیلیسیم، تنش کم‌آبی با مصرف نانو سیلیسیم و تنش کم‌آبی و بدون مصرف نانوسیلیسیم و عامل فرعی شامل سه رقم گندم پاییزه الوند، پیشگام و پیشتاز در نظر گرفته شد. تنش کمبود آب در انتهای فصل رشد با قطع آبیاری در پایان مرحله گلدهی (مقیاس 69 در روش BBCH) اعمال شد. محلول‌پاشی نانو سیلیسیم طی دو مرحله قبل از گلدهی و ظهور سنبله (مقیاس 51 در روش BBCH) و شروع گلدهی (مرحله 61 در مقیاس BBCH) با غلظت 30 میلی‌گرم در لیتر انجام شد. صفات اندازه‌گیری شده در این مطالعه، شامل تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده، شاخص برداشت، شاخص سبزینگی برگ (SPAD) و محتوای پروتئین دانه بودند. تجزیه‌های آماری با استفاده از نرم‌افزار SAS و رسم نمودارها با استفاده از نرم‌افزار Excel انجام شد. یافته‌های تحقیق: نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تاثیر تنش کم‌آبی و نانوسیلیسیم بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده، به‌جز تعداد سنبله در واحد سطح معنی‌دار بود، اما تفاوت بین رقم‌های گندم مورد مطالعه از نظر تعداد سنبله در واحد سطح، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده و شاخص برداشت، معنی‌دار و از نظر سایر صفات اندازه‌گیری شده، غیرمعنی‌دار بود. برهمکنش تنش و نانوسیلیسیم × رقم نیز فقط بر دو صفت وزن هزار دانه و عملکرد دانه معنی‌دار شد. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که تعداد سنبله در واحد سطح در رقم الوند به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از دو رقم پیشگام و پیشتاز بود. همچنین، صفاتی که تحت تاثیر تنش کمبود آب و نانوسیلیسیم قرار گرفتند، بدون مصرف نانوسیلیسیم در شرایط تنش کاهش یافتند. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط عدم تنش و تنش کم‌آبی، کاربرد نانوسیلیسیم نسبت به عدم کاربرد آن، عملکرد دانه و اجزای عملکرد را در هر سه رقم گندم افزایش داد، اما تاثیر نانوسیلیسیم در شرایط تنش کم‌آبی بیش‌تر بود، به‌طوری که عملکرد دانه سه رقم الوند، پیشگام و پیشتاز با کاربرد نانوسیلیسیم نسبت به عدم کاربرد نانوسیلیسیم تحت شرایط کم‌آبی به‌ترتیب به‌میزان 18.03، 8.05 و 9.22 درصد افزایش یافت. بیش‌ترین عملکرد دانه (6275.7 کیلوگرم در هکتار) با مصرف نانوسیلیسیم تحت شرایط بدون تنش کم‌آبی در رقم الوند و کم‌ترین عملکرد دانه (5185 کیلوگرم در هکتار) در رقم پیشتاز تحت شرایط تنش کم‌آبی بدون مصرف نانوسیلیسیم به‌دست آمد. نتیجه‌گیری: تنش کم‌آبی در پایان مرحله گلدهی و آغاز مرحله دانه‌بندی، عملکرد دانه هر سه رقم گندم مورد مطالعه را کاهش داد، اما میزان کاهش عملکرد در رقم الوند بیش‌تر از دو رقم دیگر بود. علت کاهش عملکرد عمدتاً مربوط به کاهش تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه تحت شرایط تنش کمبود آب بود. محلول‌پاشی نانوسیلیسیم تا حدود زیادی کاهش عملکرد ناشی از تنش کم‌آبی آخر فصل را در هر سه رقم مورد بررسی به‌ویژه در رقم الوند جبران کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پروتئین دانه؛ تنظیم کننده رشد؛ سبزینگی برگ؛ کمبود آب؛ نانو سیلیکون | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 115 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 11 |
||