پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 798 |
| تعداد مقالات | 7,628 |
| تعداد مشاهده مقاله | 30,538,858 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,713,376 |
ارزیابی ژرم‌پلاسم بومی جو برای مقاومت به بیماری زنگ برگی (Puccinia hordei) | ||
| تحقیقات غلات | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.29811.1853 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی زهراوی* 1؛ شهریار کیا2 | ||
| 1مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران | ||
| 2مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: زنگ برگ با عامل قارچی Puccinia hordei یکی از بیماری مهم جو است که می‌تواند سبب خسارت زیادی به عملکرد و کیفیت جو شود. استفاده از مقاومت ژنتیکی پایدارترین راهبرد کنترل این بیماری است. مقاومت ژنتیکی به زنگ برگی جو به دو دسته کلی مقاومت در مرحله گیاهچه یا مقاومت در همه مراحل رشدی (ASR) و مقاومت در مرحله رشدی گیاه بالغ (APR) تقسیم می‌شود. به دلیل پویایی جمعیت بیمارگر اکثر ژن‌های ژن‌هایASR بی‌اثر شده‌اند و در مورد ژن‌های APR نیز تنوع محدودی وجود دارد. این موضوع، بیانگر اهمیت جستجو و شناسایی منابع جدید مقاومت برای این بیماری را نشان می‌دهد. ذخایر ژنتیکی بومی جو به عنوان منبع غنی از ژن‌های مقاومت به بیماری‌ها محسوب می‌شود. در این راستا تحقیق حاضر به منظور غربال ژرم‌پلاسم بومی در کلکسیون جو بانک ژن گیاهی ملی ایران و با هدف یافتن منابع مقاومت به بیماری زنگ برگی جو انجام گرفت. مواد و روش‌ها: تعداد 220 نمونه ژنتیکی از کلکسیون جو بانک ژن گیاهی ملی ایران با منشاء از نواحی مختلف کشور، طی سه سال زراعی متوالی 1400-1401، 1401-1402 و 1402-1403 در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی عراقی‌محله گرگان به‌عنوان کانون بیماری زنگ برگی در شرایط آلودگی طبیعی ارزیابی شدند. به منظور ارزیابی مقاومت، از صفات تیپ آلودگی، شدت بیماری و ضریب آلودگی استفاده شد. ارتباط بین اجزای مقاومت با محاسبه ضریب همبستگی بررسی شد. تفاوت معنی‌دار واریانس ضریب آلودگی در گروه‌های ده‌گانه مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌های ژنتیکی در نمودار دو طرفه مبتنی بر رتبه مقاومت و رتبه پایداری واکنش تفکیک شدند. دسته‌بندی نمونه‌های ژنتیکی براساس ضریب آلودگی و پایداری واکنش مقاومت، توسط روش تجزیه خوشه‌ای K means با در نظر گرفتن K=5 انجام شد. گروه‌های حاصل از تجزیه خوشه‌ای در نمودار مبتنی بر مقیاس بندی چند بعدی از یکدیگر تفکیک شدند. تجزیه و تحلیل‌های آماری و رسم نمودارها با کدنویسی در نرم‌افزارR ، نسخه 4.3.2 تحت محیط R studio، نسخه 2023.9.1.494 انجام شد. یافته‌های تحقیق: نتایج بررسی فراوانی تیپ آلودگی در ژرم‌پلاسم مورد ارزیابی نشان داد که در سال اول، تعداد هفت نمونه (18/3 درصد) تیپ آلودگی O (واکنش مصونیت)، شش نمونه (73/2 درصد) تیپ آلودگی R، و 11 نمونه (پنج درصد)، تیپ آلودگی MR نشان دادند. در سال دوم تعداد 22 نمونه (ده درصد) واکنش مصونیت و ده (55/4 درصد) و 22 (ده درصد) نمونه به‌ترتیب دارای تیپ آلودگی R و MR بودند. در سال سوم نیز به‌ترتیب سه (36/1 درصد) و هشت (46/3 درصد) نمونه تیپ آلودگی R و MR را ظاهر ساختند. میانگین شدت بیماری در سال سوم به طور قابل توجهی نسبت به سال اول و دوم افزایش یافته بود. نمونه‌های ژنتیکی واقع در دو حد نهایی ضریب آلودگی، از ثبات واکنش بیشتری نسبت به نمونه‌های ژنتیکی با ضریب آلودگی بینابینی برخوردار بودند. نمونه‌های ژنتیکی براساس میزان و تغییرات واکنش مقاومت در پنج گروه از یکدیگر متمایز شدند و نتایج تجزیه‌های آماری، تفکیک و تمایز مناسب آنها را تأیید نمود. نتیجه گیری: نتایج روش‌های مختلف تجزیه داده‌های تحقیق، شواهدی از تغییر بیماری‌زایی در سال‌های مختلف را نشان می‌داد که پویایی جمعیت بیمارگر در این کانون آلودگی و لزوم جستجوی مستمر برای شناسایی منابع دارای مقاومت مؤثر را نشان می‌دهد. نمونه‌های ژنتیکی KC18607، KC70044، KC18653، KC20636، KC19610، KC20924، KC18761، KC18394، KC20560، KC70441 و KC20806 مقاومت پایدار نشان دادند. شناسایی نمونه‌های ژنتیکی مقاوم در ژرم‌پلاسم بومی بیانگر ظرفیت ارزشمند آنها به‌عنوان منابع مقاومت به بیماری زنگ برگی بود. از این ژرم‌پلاسم مقاوم می‌توان در برنامه‌های اصلاحی و همچنین در مطالعات ژنتیکی برای شناسایی ژن‌های مقاومت و توسعه نشانگرهای مولکولی استفاده نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زنگ قهوه‌ای؛ ذخایر ژنتیکی؛ بانک ژن؛ نمونه ژنتیکی؛ کلکسیون جو؛ نژاد بومی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||