پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 805 |
| تعداد مقالات | 7,755 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,537,470 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,906,347 |
صور خیال مادۀ هوا و مکان‌کاوی خانۀ درختی در آثار نیما یوشیج بر مبنای فلسفۀ تخیل گاستون باشلار | ||
| نقد و نظریه ادبی | ||
| دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 20، خرداد 1404، صفحه 127-149 اصل مقاله (1.02 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2025.28317.2674 | ||
| نویسنده | ||
| زیبا پریشانی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نظریۀ تخیل مادۀ گاستون باشلار، فیلسوف فرانسوی، یکی از مهم‌ترین دیدگاه‌های پدیدارشناسانۀ معاصر است. باشلار شاعران را بر مبنای غلبۀ یکی از چهار عنصر: هوا، خاک، آب و آتش در صور‌خیال آنها تحلیل می‌کند. هریک از این چهار ماده ویژگی‌ها و خواص و اثرات خاص خود را دارد که لاجرم آن را بر انگارۀ ادبی مربوط به خود نیز تحمیل می‌کند. ازسویدیگر، باشلار خانه را به‌عنوان مرکزی در نظر می‌گیرد که مایۀ سکنی و درون‌بودگی آنها می‌شود. خانه محل تجمع و همگرایی رانههای ناخودآگاه هستی در جهان است و بدین معنا مکان‌کاوی خانۀ خیالی شاعر، روشنگر بوطیقا یا نظام ادبی حاکم بر اندیشۀ اوست. از طریق مکان‌کاوی و همچنین بررسی شکل خانه می‌توان به پستوهای رازآلود ذهن شاعر راه یافت. نیما یوشیج نه تنها یکی از برجسته‌ترین شاعران ادب فارسی بلکه بنیانگذار شعر نو فارسی و جریان‌ساز نحلۀ ادبی نو در شعر فارسی است. اهمیت نیما در سیر ادب فارسی بهواسطۀ انقلاب عمیقی است که وی در شیوۀ ساخت صور خیال در شعر فارسی پدید آورد. ساختار بوطیقای شعر فارسی و البته فرم آن با نیما یوشیج متحول شد و بدین دلیل تحلیل بوطیقای نیما اهمیتی دوچندان می‌یابد. آشیانه، یک خانۀ هواگون است. بسامد بسیار پدیدارهای طبیعی: درخت، لانه، مرغ، آسمان، کوه و مانند آن در شعر نیما یوشیج نشان می‌دهد که عنصر غالب بر ذهن و تخیل وی مادۀ هوا است و مقالۀ حاضر به تحلیل همین عنصر در شعر او می‌پردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تخیل ماده؛ خانۀ هواگون؛ عنصر هوا؛ گاستون باشلار؛ نیما یوشیج | ||
| مراجع | ||
|
باباچاهی، علی. (1377). گزاره‌های منفرد، جلد 1. تهران: نارنج.
باشلار، گاستون. (1378). روانکاوی آتش، ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
باشلار، گاستون. (1391). بوطیقای فضا، ترجمۀ مسعود شیربچه و مریم کمالی. تهران: روشنگران.
باشلار، گاستون. (1400الف). آب و رؤیاها، ترجمۀ مسعود شیربچه. تهران: گستره.
باشلار، گاستون. (1400ب). خاک و رؤیاپردازی آرمیدن، ترجمۀ مسعود شیربچه. تهران: روشنگران.
باشلار، گاستون. (1400ج). هوا و رؤیاها، ترجمۀ مسعود شیربچه. تهران: گستره.
پریشانی، زیبا و سرمدی، مجید و کوپا، فاطمه و یزدانی، حسین. (1399). «جستجوی انگارۀ خانه در آثار سهراب‌سپهری بر مبنای پدیدارشناسی تخیل‌گاستون باشلار». شعر‌پژوهی، 12 (2)، 1-25.
پورنامداریان، تقی. (1381). خانه‌ام ابری‌ست، تهران: سروش.
پیمانفر، سپیده. (1394). رهیافتی به معنای مکان، اصفهان: دانش‌پژوهان برین.
حمیدیان، سعید. (1381). داستان دگردیسی، تهران: نیلوفر.
خطاط، نسرین‌دخت. (1382). «نیچه از نگاه باشلار». پژوهشگاه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، (39 و 40)، 39-58.
سپهری، سهراب. (1372). هشتکتاب، تهران: طهوری.
سیدحسینی، رضا. (1384). مکتب‌های ادبی، جلد1. تهران: نگاه.
شار، اَدَم. (1394). کلبه هایدگر، ترجمة ایرج قانونی. تهران: ثالث.
شایگان، داریوش. (1392). در جستوجوی فضاهای گم‌شده، تهران: فرزان روز.
فتوحی، محمود. (1385). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
کریمی‌حکاک، احمد. (1384). طلیعۀ تجدد در شعر فارسی، ترجمۀ مسعود جعفری. تهران: مروارید.
کیدر، پل. (1399). گادامر برای معماران، ترجمۀ محمدجواد صافیان و فلورا بیابانی. تهران: نگاه معاصر.
نوربری- شولتز، کریستیان. (1381). مفهوم سکونت: بهسوی معماری تمثیلی، ترجمۀ محمود امیریاراحمدی. تهران: آگه.
هاشمی، محمدعلی. (1375). «گاستون باشلار و معماری خانۀ خیال». مجلۀ آبادی، (23)، 10-17.
یوشیج، نیما. (1350). نامه‌های نیما به همسرش عالیه، تهران: چاپخانة فاروس.
یوشیج، نیما. (1351). کشتی و توفان، تهران: امیرکبیر.
یوشیج، نیما. (1352). دنیا خانۀ من است، تهران: کتاب زمان.
یوشیج، نیما. (1368). نامه‌ها، به اهتمام سیروس طاهباز. تهران: دفترهای زمانه.
یوشیج، نیما. (1385). حرف‌های همسایه، به اهتمام سیروس طاهباز. تهران: نگاه.
یوشیج، نیما. (1386). مجموعۀ کامل اشعار، گردآوری و تدوین سیروس طاهباز، تهران: نگاه.
یوشیج، نیما. (1388). یادداشت‌های روزانه نیما، به اهتمام عبدالرضا رضایی‌نیا. تهران: سوره مهر.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 161 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 17 |
||