پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 805 |
| تعداد مقالات | 7,755 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,537,388 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,906,337 |
دگردیسی، مجازات، و بدن گروتسک: خوانشی نمادین از «شلغم میوۀ بهشته» | ||
| نقد و نظریه ادبی | ||
| دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 20، خرداد 1404، صفحه 99-125 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2025.30028.2673 | ||
| نویسنده | ||
| مریم حیدری | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در باورهای عامیانه، بدشکلی بدن (گروتسک) بهعنوان بازنمایی انحراف از هنجارهای اجتماعی، همواره در تقابل با مفهوم خیر ظاهر می‌شود. برایناساس هرگونه پندار، گفتار، و کردار پلید بهصورت نقصان عضوی تجسد می‌یابد؛ ولی در ادبیات کلاسیک، بدن گروتسک تنها نمود کهنالگوی شر نیست؛ بلکه لایه‌های پیچیدهای از مفاهیم نفرین، پوچی، طرد شدگی، و بحران هویت را در بر می‌گیرد و بستری برای نقد ساختارهای اخلاقی و نظام‌های سرکوبگر فراهم می‌آورد. در این مقاله با تحلیل رمان شلغم میوۀ بهشته از علیمحمد افغانی، تلاش می‌شود به روش توصیفی- تحلیلی و در پرتو نظریههای باختین، و لکان، مفاهیم بدن گروتسک با توجه با نمادهای مرتبط تبیین شود. مقاله نشان می‌دهد که چگونه شکست نظم نمادین -زبان و فرهنگ- در بازنمایی تجارب عمیق و غیرقابل‌بیان، به ظهور بدن‌هایی گروتسک و واژگونی مرزهای بین حیات و مرگ، انسان و غیرانسان منجر می‌شود. همچنین، با نقد مفاهیم کارناوال و مرحلۀ آینه‌ای لکان، تعامل پیچیده میان سه مرتبۀ امر نمادین، امر خیالی و امر واقع تحلیل شده و تأثیر آن بر شکل‌گیری هویت و تجربیات تروماتیک فرد و جامعه موردبحث قرار گرفته است. بدن گروتسک در این رمان نمادی از آگاهی غیرمجاز و همچنین شکنندگی و ضعف انسان دربرابر حقیقت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بدن گروتسک؛ مسخ؛ امر واقع؛ کارناوال؛ شلغم میوۀ بهشته | ||
| مراجع | ||
|
اسدی، علیرضا و شوهانی، علیرضا و اسماعیلینیا، فاطمه. (1398). «بررسی جلوه های گروتسک در آثار بهرام صادقی و اوژن یونسکو». پژوهشنامۀ ادبیات داستانی، 26 (1)، 1-21.
افغانی، علیمحمد. (1388). شلغم میوۀ بهشته، تهران: نگاه.
آریان‌پور کاشانی، عباس. (1363). فرهنگ کامل انگلیسی فارسی، تهران: امیر کبیر.
پاکباز، رویین. (1381). دایره المعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
تامسون، فیلیپ. (1398). گروتسک در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: مرکز.
حسنزاده میرعلی، عبدالله و انصاری، نیلوفر. (1396). «تبیین گروتسک در عزاداران بیل». رخسار زبان، (18)، 3-38
حسینی، فرشته سادات و شریفی ولدانی، غلامحسین و طغیانی اسفرجانی، اسحاق. (1397). «بررسی گروتسک و سیر و پیشینۀ آن در ایران». تاریخ ادبیات (پژوهشنامۀ علوم انسانی)، 11 (2)، 27-53.
حسینی، فرشته سادات و طغیانی اسفرجانی، اسحاق. (1401). «بررسی نمودهای گروتسک در سمفونی مردگان». پژوهشهای میانرشتهای زبان و ادبیات فارسی، 1 (1)، 92- 115.
خسروی شکیب، محمد و یاسمی‌فر، معصومه. (1400). «بررسی جامعهشناختی جایگاه زن در رمان‌های چشمهایش و شلغم میوۀ بهشته». پژوهشنامۀ ادبیات داستانی، 10 (2)، 1-20.
دالی، گلین. (1395). گشودن فضای فلسفه، ترجمۀ مجتبی گلمحمدی. تهران: گام نو.
رابرتس، آدام. (1386). فردریک جیمسن: مارکسیسم، نقد ادبی و پسامدرنیسم، ترجمۀ وحید ولیزاده. تهران: نی.
راستی‌یگانه، فاطمه. (1388). «جستاری در گروتسک». صحنه، 69 (3)، 116-118.
رشیدآبادی، زکیه و مبارکی، سهیلا و آریان، امیرحسین. (1392). «بررسی و تحلیل مؤلفههای گروتسک در بوف کور صادق هدایت». زبان و ادبیات فارسی، 2 (9)، 89-95.
زیما، پیر. و. (1377). «جامعه‌شناسی رمان از دیدگاه یان وات، لوکاچ، ماشری، گلدمن، باختین». در جامعه‌شناسی ادبیات، مترجم و گردآورنده محمد جعفر پوینده. تهران: نقش جهان. 155-196.
فضایلی، سودابه. (1397). شبرنگ بهزاد، تهران: پندار تابان.
فنایی، زهرا و واحد دهکردی، فرزانه. (1400). «تحلیل رابطۀ کهن الگوی شر با مفهوم گروتسک در نگارههای البلهان ابومعشر بلخی». مبانی نظری هنرهای تجسمی، 11 (1)، 76-89.
مبارک، وحید و حیدرینسب، فرحناز. (1402). «اسمسازی و استعارۀ دستوری در داستان شلغم میوۀ بهشته از علیمحمد افغانی». پژوهشهای دستوری و بلاغی، 23 (13)، 144-159.
10.22091/jls.2023.9472.1506
مظلوم‌نژادری، شیدا. (1400). «هراس‌انگیز، سحرآمیز: بررسی عناصر گروتسک در عزاداران بیل غلامحسین ساعدی و آواز کافۀ غم‌بار کارسون مک کالر». مجموعه مقالات همایش پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران، 659-670 .
مکاریک، ایرنا ریما. (1388). دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.
موللی، کرامت. (1383). مبانی روانکاوی فروید- لکان، تهران: نی.
نعمتاللهی، روح الله. (1402). «بررسی تطبیقی مؤلفههای گروتسک در دو اثر مغازۀ خودکشی ژان تولی و شازده احتجاب هوشنگ گلشیری». ادبیات تطبیقی، 28 (28)، 377-405.
10.22103/jcl.2023.21220.3598
نوری، محمد. (1385). «اخلاق و عرفان تمثیلی: اسب بهعنوان یک نماد معنوی». مطالعات اخلاق کاربردی، (4)، 89-116.
واحد دهکردی، فرزانه و فنایی، زهرا و دهباشی، مهدی و مجابی، سید علی. (1401). «تحلیل گروتسک در نگارۀ دابهالارض فالنامهها براساس رویکرد باختین». باغ نظر، 20 (119)، 39-48.
10.22034/bagh.2022.334920.5156
Eagleton, T. (1983). Literary Theory: An Introdoction, Minneapolis: Univerdity of Minnesota press. Homer, Sean. (2005). Jaqcques Lacan: Routlege Critical Thinkers, Oxon. UK: Routledge. Habib, R. (2005). A History of Literary Criticism: From Plato to the Present, London: Blackwell. Bakhtin, M. (1984). Rabelais and his world, (Trans.) H. Isovolsky. Bloomington: Indian University Press. Kayser, W. (1963). The Grotesque in Art and Literature, Bloomington: Indian University Press. Hagerty. O. M. (1944). The Grotesque Artist-Robert Browning, M. A. thesis. Loyola Univerdity Chicago. Retrieved from Loyola eCommons repository. Coudden, J. A. (1999). A Dictionary of literary terms & Literary Theory, New York: Penguin Books. Lacan, J. (1964). The Seminar. Book XI; The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis, (Trans.) A. Sheridan. London: Hogarth Press and Institute of Psycho-Analysis.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 132 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 20 |
||