پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شماره‌ها | 813 |
| تعداد مقالات | 7,850 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,831,635 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,158,951 |
مروری بر روش‌های تجزیه پایداری در به‌نژادی گیاهی با تاکید بر غلات، 2- رویکردهای چندمتغیره و چشم‌اندازهای آینده | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 55، مرداد 1404، صفحه 199-232 اصل مقاله (1.02 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله مروری | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.29969.1858 | ||
| نویسندگان | ||
| نیشتمان عبدی1؛ مونا بردبار2؛ رضا درویش زاده* 3؛ بابک ربیعی4؛ هادی علیپور5؛ سمیه صوفی ملکی6؛ حمید حاتمی ملکی7؛ میترا جباری8 | ||
| 1محقق پسادکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
| 3استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
| 4استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| 5دانشیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
| 6دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، انستیتو علوم اعصاب تولوز، تولوز، فرانسه | ||
| 7دانشیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران | ||
| 8استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه سراوان، سراوان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: در عرصه به‌نژادی غلات، درک برهمکنش ژنوتیپ × محیط (GEI) و پایداری صفات مختلف، به‌عنوان کلید موفقیت در تولید محصولات کشاورزی با کیفیت شناخته می‌شود. برهمکنش GE انتخاب بهینه ژنوتیپ‌ها برای محیط‌های هدف را پیچیده می‌کند. این موضوع نیاز به استفاده از روش‌های آماری مناسب جهت تجزیه و تحلیل GEI و شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار و با عملکرد بالا را ضروری می‌سازد. روش‌های آماری چندمتغیره ابزار قدرت‌مندی برای تحلیل داده‌های پیچیده حاصل از آزمایش‌های چندمحیطی (MET; Multi-Environment Trials) هستند. روش‌هایی نظیر تجزیه خوشه‌ای (CA; Cluster Analysis)، تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA; Principal Component Analysis)، تجزیه به مختصات اصلی (PCoA; Principal Coordinate Analysis)، تحلیل عاملی (FA; Factor Analysis) و همچنین مدل اثرات اصلی جمع‌پذیر و برهمکنش ضرب‌پذیر (AMMI)، بای‌پلات اثرات اصلی ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ × محیط (GGE-Biplot)، مدل ضرب‌پذیر تغییریافته (SHMM; Shifted Multiplicative Model) و بهترین پیش‌بینی خطی نااریب (BLUP; Best Linear Unbiased Prediction) به‌خوبی و با دقت بالا در تحلیل داده‌های MET مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در این مطالعه، ضمن بررسی روش‌های آماری چندمتغیره و بیان مزیت‌ها و معایب آن‌ها در تجزیه و تحلیل برهمکنش ژنوتیپ × محیط و ارزیابی پایداری ژنوتیپ‌ها، کاربرد تحلیل ارتباط در گستره ژنوم (GWAS; Genome-Wide Association Studies)، تجزیه QTL (Quantitative Trait Locus) و برهمکنش QTL با محیط (QEI; QTL-Environment Interaction) و پیش‌بینی ژنومی (GP; Genomic Prediction) در تجزیه ژنتیک پایداری و همچنین نرم‌افزارهای مورد استفاده برای ارزیابی این روش‌ها تحلیل خواهند شد. یافته‌های تحقیق: نتایج این مطالعه نشان داد که مدل AMMI با ترکیب تحلیل واریانس و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، توانایی بالایی در ارزیابی اثرات اصلی و برهمکنش‌ها دارد. همچنین، روش GGE-Biplot و نمودارهای گوناگونی که در این روش ارائه می‌شود، به‌طور مؤثری اثرات اصلی ژنوتیپ و برهمکنش آن با محیط را به‌نمایش می‌گذارد. تجزیه QTL و بررسی برهمکنش QTL با محیط در داده‌های MET نیز منجر به شناسایی نشانگرهای پیوسته با پایداری می‌شود که می‌توان از آن‌ها در اصلاح مولکولی گیاهان زراعی استفاده کرد. نتیجه‌گیری: در این مطالعه، به‌طور جامع و کاربردی روش‌های چندمتغیره مورد استفاده در تحلیل GEI با هدف درک بهتر تعاملات GE و شناسایی ژنوتیپ‌های با سازگاری گسترده و عملکرد پایدار مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این مطالعه بر اساس بررسی‌های جامع انجام شده نشان داد که به‌منظور تصمیم‌گیری بهتر در انتخاب ژنوتیپ‌ها، لازم است تمامی آماره‌های پایداری اعم از تک‌متغیره و چندمتغیره در تجزیه داده‌های MET مورد توجه قرار گیرند. پیشرفت‌های اخیر در فناوری‌های ژنومیک، از جمله توالی‌یابی کل ژنوم و GWAS نیز می‌توانند به‌طور قابل توجهی به درک پیچیدگی‌های GE و ژنتیک پایداری کمک کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اثرات اصلی جمع‌پذیر و برهمکنش ضرب‌پذیر (AMMI)؛ بای‌پلات GGE؛ برهمکنش ژنوتیپ × محیط؛ تحلیل ارتباط در گستره ژنوم (GWAS) | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 241 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 36 |
||