پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 792 |
| تعداد مقالات | 7,554 |
| تعداد مشاهده مقاله | 24,670,752 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,582,976 |
بررسی تأثیر کیفیت مؤلفه‌های مدل مکان پایدار در میزان حس تعلق ساکنین خانههای روستایی نواحی جلگه‌ای (محدوده مورد مطالعه: ناحیه جلگه‌ای شهرستان تالش) | ||
| مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی | ||
| دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 19، دی 1403، صفحه 57-78 اصل مقاله (2.49 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی- مستخرج از رساله | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/gscaj.2024.26435.1287 | ||
| نویسندگان | ||
| سوسن قنبری1؛ منصور یگانه* 2؛ محمدرضا بمانیان3 | ||
| 1دانشجوی معماری، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| 3استاد گروه معماری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در سال‌های اخیرخانه‌های روستایی نیز مانند هرپدیده‌ای تحت تأثیر عوامل درونی و بیرونی، از تغییرات و دگرگونی‌های وسیعی برخوردار بوده و پیامدهایی نظیر بیگانگی انسان با مکان و کاهش حس مکان را در پی داشته است. حس تعلق به مکان یکی از عوامل مهم در شکلگیری ارتباط استفاده‌کنندگان با مکان و ایجاد محیط با کیفیت میباشد. لذا تأمین مسکن روستایی مناسب، بازسازی و نوسازی آن که قاعدتاً با هدف نیل به کیفیت فضایی مطلوب‌تر دنبال می‌شود، نیازمند اطلاع از عوامل مؤثر بر حس مکان در عناصر تشکیل دهنده آن است. بر این اساس پژوهش حاضر به دنبال بررسی میزان تأثیرگذاری کیفیت مؤلفه‌های مکان پایدار در ایجاد حس تعلق به خانههای روستایی تالش میباشد تا با دستیا‌بی به دانش ساختاری آن در الگوی معماری بومی که میتواند همانند دیگر مقوله‌ها به نسلهای آینده انتقال یابد، تأثیر بسزایی در طراحی بناهای روستای امروزی به‌وجود آورد. بدین منظور اطلاعات پژوهش حاضر براساس مطالعات کتابخانهای و مشاهدات میدانی گردآوری شده است. روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی است و داده‌های آن از طریق روش پیمایشی مبتنی بر استفاده از پرسشنامه افتراق معنایی جمع‌آوری شده است. حجم نمونه در این پژوهش670 نفر بود که از میان افراد بالای 18سال در روستاهای جلگه‌ای تالش به روش توزیع سهمیه‌ای انتخاب شدند. پس از توزیع وتکمیل پرسشنامه‌ها، برای بررسی داده‌های پژوهش از آزمون tتک نمونه‌ای، همبستگی و رگرسیون در نرم افزارSpss استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که از میان مؤلفه‌های مدل مکان پایدار،کیفیت متغیر بوم-سرزمینی و تجلّی آن در محیط کالبدی خانههای روستایی جلگه‌ای تالش با ضریب تأثیر0/834درصد بیشترین تأثیر و کیفیت متغیر فضایی با ضریب تأثیر0/108 درصد کمترین تأثیر را بر میزان حس تعلق افراد استفاده کننده از فضا داشته است. همچنین در متغیر بوم- سرزمینی، مصالح سازگار با بوم و محل نیز با ضریب تأثیر0/936 درصد بیشترین تأثیر را در ایجاد حس تعلق مکانی دارند. بنابراین در خانههای روستایی تالش، علاوه‌بر در نظرگرفتن ویژگی‌هایی همچون آسایش اقلیمی که در کیفیت فعالیتی بیشترین میزان تأثیر را دارند، عناصر تشکیل دهنده آن باید با شکل و مصالح سازگار با بوم و محل بازآفرینی شوند تا از لحاظ معنایی نیز حس تعلق خاطر بیشتری را ایجاد نمایند. | ||
تازه های تحقیق | ||
| ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معماری بومی؛ حس تعلق؛ مدل مکان پایدار؛ خانههای روستایی؛ شهرستان تالش | ||
| مراجع | ||
|
ابی‌زاده، الناز و باختر، سهیلا (1402). شناسایی پیشران‌های مؤثر بر هویت و حس مکان با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: روستای کندوان). برنامه‌ریزی فضا، 13(2)، صص.44-21.
بذرافشان،جواد؛طولابی نژاد، مهرشاد و اسکتی، هانیه(1397). بررسی آثار حس تعلق مکانی بر بازساخت فضایی-کالبدی سکونتگاههای روستایی (مطالعۀ موردی: دهستان نِه، شهرستان نهبندان. پژوهشهای جغرافیای انسانی،50(4)،صص.791-807.
پاکزاد، جهانشاه (1374). هویت و این همانی با فضا. صفه، 6(21-22)، صص.40-52 .
پرتوی، پروین (1382). مکان و بی مکانی رویکردی پدیدارشناسانه. هنرهای زیبا، (14)، صص. 40-50.
ترکاشوند، عباس و راهب، غزل (1393). گونه‌شناسی مسکن روستایی استان گیلان، تهران: بنیادمسکن انقلاب اسلامی.
جعفری نجف‌آبادی، عاطفه و مهدویپور، حسین (1392). نقش تکنولوژی‌های بومی درکیفیت فضاهای مسکونی. مسکن ومحیط روستا، 32(141)، صص.68-51.
جوان فروزنده، علی و مطلبی، قاسم (1390). مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده آن. هویت شهر، 5(8)، صص.27-37.
حیدری،علی اکبر؛ مطلبی، قاسم؛ نگین تاجی و فروغ (1393). تحلیل بعد کالبدی حس تعلق به مکان در خانههای سنتی و مجتمع‌های مسکونی امروزی. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، 19(3)، صص.86-75.
حدادیان، بیتا؛ یگانه، منصور و پویا، سیدسینا (1399). تحلیل تأثیر کیفیت کالبدی وبوم سرزمینی میدان های شهر تهران در میزان حس تعلق شهروندان(مطالعه موردی: میدان آزادی، میدان حسن آباد، میدان سلماس).مطالعات علوم محیط زیست، 5(3)،صص. 2774-2766.
حبیب‌زاده کوزه‌کنانی، سیدجواد؛ عبدالله‌زاده طرف، اکبر؛ ستاری ساربانقلی، حسن و پاکدل فرد، محمدرضا (1401). تحلیلی بر عوامل تبیین‌کننده‌ی حس مکان در بافت‌های تاریخی (مورد پژوهی: شهر تبریز). معماری و شهرسازی پایدار.10(2)، صص. 95-106.
حسنی،کیانوش؛ نوروزبرازجانی،ویدا و نصیرسلامی،محمدرضا(1395). بازخوانی فرم حیاط و فضاهای وابستة آن با استفاده از دستور زبان شکل در معماری در یکصد خانة دورة قاجار شهرکاشان. باغ نظر،13(44)،صص. 76-65.
خاکپور، مژگان(1384). مسکن بومی درجوامع روستایی گیلان. هنرهای زیبا، (22)، صص. 63- 72.
دقیقـی ماسـوله، گیلـدا و خاکپـور، مـژگان (1401). تبییـن عوامـل اقلیمـی ایجاد کننـده حـس مـکان؛ مطالعـه تطبیقـی در بافـت تاریخـی رشـت و یـزد. معمــاری و شهرســازی ایــران،13(2)، صص.265-280.
دهخدا، علی اکبر(1372). لغت نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
رضوی،محمدرضا وسلیمانی، سارا(1384). درجستجوی هویت شهری سنندج. سنندج: وزرات مسکن وشهرسازی.
زارعی، آرزو؛ هاشمی، شیما و گلابی، سعیده (1398). بررسی طراحی معماری روستایی در ارتقاء حس تعلق مکانی ساکنین نمونه موردی: روستای قصلان شهرستان قروه. شباک، 5(43)،صص. 39-52.
سرتیپی پور، محسن (1390). پدیدارشناسی مسکن روستایی. مسکن و محیط روستا، 30(133)، صص.3-14.
سجادزاده، حسن ؛ حیدری فر، رامونا و زندحمیدی، فرانک(1392). تأثیرحس تعلق به مکان برپایداری فضای شهری نمونه موردی: بازار تبریز،کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری،تبریز.
سلمانیان، بهاره(1395). تاثیر معماری بومی خانههای سنتی گیلان بر میزان حس تعلق ساکنان آن در مقایسه با خانههای مسکونی جدید، همایش بین المللی معاصر سازی سنت‌های معماری اسلامی -ایرانی، اردبیل.
طاهرطلوع دل، محمدصادق؛ مهدی نژاد، جمال الدین و سادات، سیده اشرف (1399). تأثیر مؤلفه‌های معنایی، رفتاری و کالبدی حس مکان در رضایتمندی سکونتی. معماری و شهرسازی پایدار، 8(1)،صص. 182-165.
طالقانی، محمود(1390). خانه موسیزاده میراث معماری روستایی گیلان(4)جلگه غرب. تهران: آثار هنری متن.
ظاهری، محمد(1374). جغرافیای سکونت(سکونتگاههای روستایی). تبریز: انتشارات دانشگاه تربیت معلم تبریز.
علی الحسابی، مهران وراهب، غزال(1388). آسیبشناسی توجه روستاییان به محیط طبیعی و حفظ محیط زیست در برپایی مسکن (نمونه مورد مطالعه: سکونتگاههای روستایی استان گیلان).علوم ومحیطی، 6(3)، صص.206-193.
عنابستانی،علی‌اکبرو فعال جلالی، امین (1400). تأثیر سبک معماری بر ارتقای حس تعلق مکانی در سکونتگاههای روستایی (مورد شناسی: دهستان کاردۀ شهرستان مشهد. جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 11(39)، صص.27-54.
فلاحت، محمدصادق (1385). مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده آن. هنرهای زیبا، -(26)، صص.57-66.
قنبری، سوسن؛ یگانه، منصور و بمانیان،محمدرضا (1402). بررسی سیر تکامل خانههای روستایی جلگه‌ای گیلان با استفاده از روش تشابه‌سنجی فرم و روابط فضایی پلان‌ها (موردمطالعه: شهرستان تالش). پژوهشهای روستائی،14(1)،صص.152-171
گلکار، کــوروش ( 1393). آفرینش مکان پایــدار، تأملی در باب نظریه طراحی شهری. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
گرجی مهلبانی، یوسف و دانشور، کیمیا (1389). تاثیر اقلیم بر شکلگیری عناصر معماری سنتی گیلان. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 3(4)، صص.135-145
لینچ، کوین( 1375). تئوری شکل شهر. تهران: موسسه چاپ وانتشار دانشگاه تهران، مترجم سید حسین بحرینی.
محمدزاده دوگاهه؛ محمد، سلطانزاده؛ حسین، شکاری نیری، جواد و آمار، تیمور (1398). نقش فرهنگ در شکلگیری خانههای بومی منطقه تالش. پژوهشهای انسان‌شناسی ایران، 9(2)، صص.55-31.
مرکز آمارایران(1395). شناسنامه آبادیهای کشور. سرشماری عمومی نفوس و مسکن، استان گیلان.
موسی‌ئی‌جو، اکبر؛ ماجدی، حمید و ذبیحی، حسین(1400). نقش مولفه‌های کالبدی در حس مکان مجموعه‌های مسکونی: مقایسه دو مجموعه مسکونی کوی استادان و شهرک نیوساید اهواز. مطالعات محیطی هفت حصار، 36(10)، صص. 19-34.
میرغلامی، مرتضی و آیشم، معصومه (1395). ارائه مدل ارزیابی حس مکان براساس مولفه های کالبدی،ادراکی، عملکردی و اجتماعی، نمونه موردی: خیابان امام ارومیه. مطالعات شهری، 5(19)، صص. 69-80.
ناطقی،هما(1399). طراحی مجتمع مسکونی در حاشیه زاینده رود (بیشه حبیب) شهر اصفهان براساس حس تعلق به مکان در خانه های سنتی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، دانشکده فنی ومهندسی.
واصفیان، فرزانه ؛ حسینی، فرزانه و غیبی، داریوش (1395). بررسی میزان تاثیر مولفه های سازنده حس مکان در روستا (نمونه موردی: روستای قلات شیراز)،دومین همایش ملی عمران، معماری، شهرسازی و مدیریت انرژی،اردستان.
هاشمی اشکاء، حسن(1383). نقشه آبادیهای استان گیلان. رشت، سازمان مدیریت وبرنامه ریزی استان گیلان، معاونت آمار و اطلاعات.
یزدگرد، فاطمه (1390). بازآفرینی پایداری با تاکید بر نقش طبیعت در ساختار کالبدی شهرهای ایرانی - اسلامی (بررسی موردی رود دره مقصود بیک تهران). مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 2(5)، صص. 79-94.
یاسوری ، مجید؛ محمودی، سمیرا؛ دربان آستانه علیرضا و امامی، فاطمه(1402). معناپذیری و حس تعلق به مکان در ارتقای سرمایه اجتماعی روستاییان. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۳ (۷۱) ،صص.۸۱-۱۰۲.
Basiago, A. (1999). Economic social and environmental sustainability in development theory and urban planning practice. The Environmentalist.19 (2), pp.145-161.
Canter, D. (1971). The Psychology of Place; London: The Architectural Press.
Lang, J. (1994). urban design, the American experience. van no standard reinhold, New York, pp.29.
Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban design. Journal of Urban Design, 3: (1), pp.93 – 116.
Proshansky ‚H. M., Fabian‚ A. K., Kaminoff‚ R. (1983). Placeidentity: Physical world socialization of the self. Journal of Environmental Psychology, 3, 57–83.
Rapoport, Amos. (1990). Human Aspects of Urban Form: Towards a man–environment Approach To Urban Form and Design.
Relph, E. (1976). Place and Placelessness. London: Pion.
Schulz , Ch .N .(1988). Architecture: Meaning and Place, Selected Essays (Architectural documents).Rizzoli; First American Edition.
Tuan, Yi-Fu. (2001). Topophilia. Englewood Cliffs: Prentiss-Hall. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 37,414 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 68 |
||