پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 804 |
| تعداد مقالات | 7,707 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,373,794 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,819,839 |
تجزیه و تحلیل برخی صفات زراعی ذرت تحت تیمار نانوسیلیکون در شرایط خاک شور | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 54، اردیبهشت 1404، صفحه 49-63 اصل مقاله (288.57 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.29458.1849 | ||
| نویسندگان | ||
| مسعود گلستانی* 1؛ سید رسول صحافی2 | ||
| 1استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان، رفسنجان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: شوری یک تهدید مهم برای امنیت غذایی به‌ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌شود. شوری خاک عمدتاً در اثر بارش کم، مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی، آبیاری با آب‌های شور زیرزمینی، فاضلاب‌های صنعتی و جنگل‌زدایی اتفاق می‌افت. کشاورزی در خاک‌های شور، به‌علت اثرات چندگانه شوری بر خاک و گیاه، همواره به‌عنوان یک چالش مهم بوده است. سیلیکون (Si)، دومین عنصر معدنی فراوان در پوسته زمین، در اثر بهبود سازوکارهای سازگار کننده در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی، اثرات شوری را کاهش می‌دهد. اخیراً، نانوذرات مواد معدنی مختلف با اندازه یک تا ۱۰۰ نانومتر به‌طور گسترده‌ای در کشاورزی پایدار استفاده شده است. کاهش‌دهنده‌های تنش مانند نانوسیلیکون، به‌منظور افزایش رشد و عملکرد گیاه و همچنین افزایش مقاومت به تنش‌های غیرزیستی استفاده می‌شوند. ذرت یک‌سوم تولید جهانی را به‌خود اختصاص داده است و به‌عنوان منبع اصلی تغذیه انسان و دام می‌باشد. این گیاه حساسیت بیش‌تری به تنش شوری در مقایسه با سایر تنش‌های غیرزیستی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد نانوسیلیکون بر صفات زراعی و مورفولوژیک رقم‌های مختلف ذرت، تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه و گزینش رقم‌های پرمحصول برای کشت در خاک‌های شور انجام شد. مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان ابرکوه در استان یزد اجرا شد. نانوسیلیکون در دو سطح شامل عدم کاربرد نانوسیلیکون (شاهد) و کاربرد نانوسیلیکون (50 میلی‌گرم در لیتر معادل 165 میلی‌لیتر محلول حاوی نانوسیلیکون) به‌عنوان فاکتور اصلی و رقم ذرت در هشت سطح شامل KSC670، KSC647، KSC500، KSC705، KSC400، KSC704، KSC604 و KSC700 به‌عنوان فاکتور فرعی آزمایش در نظر گرفته شدند. نانوسیلیکون به‌صورت محلول‌پاشی روی برگ‌ها در دو نوبت در مراحل هشت تا ده برگی و ظهور ابریشم استفاده شد. هر واحد آزمایشی شامل پنج ردیف به‌طول پنج متر بود و فاصله بین ردیف‌های کاشت 75 سانتی‌متر و فاصله بین بوته‌ها روی ردیف‌ها 20 سانتی‌متر در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه شامل تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، طول و قطر بلال، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بودند. یافته‌های تحقیق: نتایج نشان داد که اثر نانوسیلیکون و رقم بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود، در حالی‌که برهمکنش نانوسیلیکون × رقم بر صفات طول بلال، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه معنی‌دار شد. با کاربرد نانوسیلیکون تمامی صفات مورد مطالعه افزایش یافتند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین‌ها، دو رقم KSC704 و KSC705 دارای بیش‌ترین مقدار عملکرد و اجزای عملکرد دانه در هر دو تیمار کاربرد و عدم کاربرد نانوسیلیکون بودند. بررسی همبستگی بین صفات نشان داد که عملکرد دانه در هر دو تیمار عدم کاربرد و کاربرد نانوسیلیکون همبستگی مثبت و معنی‌داری با صفات تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال و طول و قطر بلال داشت. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام، در تیمار عدم کاربرد نانوسیلیکون، تعداد ردیف در بلال و در تیمار کاربرد نانوسیلیکون، تعداد ردیف در بلال و وزن هزار دانه دارای اثر معنی‌دار بر عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه علیت نیز نشان داد که تعداد ردیف در بلال، مهم‌ترین صفت مؤثر بر عملکرد دانه رقم‌های مورد مطالعه ذرت در هر دو شرایط عدم کاربرد و کاربرد نانوسیلیکون بود. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، رقم‌های مورد مطالعه در هر دو تیمار عدم کاربرد و کاربرد نانوسیلیکون در سه گروه دسته‌بندی شدند. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که برای دستیابی به عملکرد بالا در هر دو تیمار عدم کاربرد و کاربرد نانوسیلیکون می‌توان از صفت تعداد ردیف دانه در بلال استفاده کرد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، سه رقم KSC705، KSC704 و KSC700 از نظر بیش‌تر صفات مورد مطالعه در هر دو تیمار آزمایشی برتر از سایر رقم‌ها بودند و بنابراین به‌منظور دستیابی به عملکرد بالاتر در خاک شور در هر دو شرایط عدم کاربرد و کاربرد نانوسیلیکون توصیه می‌شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تجزیه خوشه‌ای؛ تجزیه علیت؛ رگرسیون گام‌به‌گام؛ عملکرد دانه | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 119 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 14 |
||