
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 797 |
تعداد مقالات | 7,617 |
تعداد مشاهده مقاله | 29,036,144 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,670,684 |
تجزیه و تحلیل برخی صفات زراعی ذرت تحت تیمار نانوسیلیکون در شرایط خاک شور | ||
تحقیقات غلات | ||
دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 54، اردیبهشت 1404، صفحه 51-66 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2025.29458.1849 | ||
نویسندگان | ||
مسعود گلستانی* 1؛ سید رسول صحافی2 | ||
1استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
2دانشیار، گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان، رفسنجان، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه: شوری یک تهدید مهم برای امنیت غذایی بهویژه در نواحی خشک و نیمهخشک محسوب میشود و این شوری خاک عمدتاً در اثر بارش کم، مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی، آبیاری با آبهای شور زیرزمینی، ضایعات صنعتی و جنگلزدایی اتفاق میافتد و کشاورزی در این خاکها بهعلت اثرات چندگانه شوری بر خاک و گیاه همیشه بهعنوان یک چالش مهم بوده است. سیلیکون (Si)، دومین عنصر معدنی فراوان در پوسته زمین، در اثر بهبود سازوکارهای سازگار کننده در برابر تنشهای زیستی و غیرزیستی اثرات شوری را کاهش میدهد. اخیراً، نانوذرات مواد معدنی مختلف با اندازه یک تا ۱۰۰ نانومتر بهطور گستردهای در کشاورزی پایدار استفاده شده است. در این زمینه کاهشدهندههای تنش مانند نانوسیلیکون بهمنظور افزایش رشد و عملکرد گیاه و همچنین افزایش مقاومت به تنشهای غیرزیستی استفاده میشود. ذرت یکسوم تولید جهانی را به خود اختصاص داده است و بهعنوان منبع اصلی تغذیه انسان و دام میباشد. این گیاه حساسیت یشتری به تنش شوری در مقایسه با سایر تنشهای غیرزیستی دارد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد نانوسیلیکون بر صفات زراعی و مورفولوژیک ارقام مختلف گیاه ذرت، تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه و گزینش ارقام پرمحصول برای کشت در خاکهای شور انجام شد. مواد و روشها: آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان ابرکوه در استان یزد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل تیمار نانوسیلیکون بهعنوان کرت اصلی با دو سطح: عدم کاربرد نانوسیلیکون (کنترل) و تیمار کاربرد نانوسیلیکون (50 میلیگرم در لیتر معادل 165 میلیلیتر محلول حاوی نانوسیلیکون) و کرت فرعی 8 رقم ذرت شامل KSC670، KSC647، KSC500، KSC705، KSC400، KSC704، KSC604 و KSC700 بودند. نانوسیلیکون در دو نوبت بهصورت محلولپاشی روی برگها در مراحل هشت تا ده برگی و ظهور ابریشم انجام شد. هر واحد آزمایشی شامل پنج ردیف بهطول پنج متر و فاصله بین ردیف کاشت 75 سانتیمتر و فاصله بین بوتهها روی ردیف کاشت 20 سانتیمتر بود. صفات تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، تعداد دانه در بلال، طول و قطر بلال، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در این مطالعه اندازهگیری شدند. یافتههای تحقیق: نتایج نشان داد که اثر نانوسیلیکون و رقم برای تمام صفات مورد بررسی معنیدار بود. برهمکنش نانوسیلیکون×رقم برای صفات طول بلال، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه معنیدار بود. با کاربرد نانوسیلیکون تمام صفات مورد مطالعه افزایش نشان دادند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین، ارقام KSC704 و KSC705 بیشترین مقدار عملکرد دانه و اجزای آن را در هر دو تیمار آزمایش داشتند. عملکرد دانه در هر دو تیمار کنترل و کاربرد نانوسیلیکون با صفات تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، طول و قطر بلال همبستگی مثبت و معنیدار داشت. در تیمار کنترل تعداد ردیف در بلال و در تیمار کاربرد نانوسیلیکون تعداد ردیف در بلال و وزن هزار دانه وارد مدل رگرسیون گامبهگام شدند. نتایج تجزیه علیت در هر دو تیمار آزمایش نشان داد که تعداد ردیف در بلال بهعنوان مؤثرترین صفت در عملکرد دانه ذرت میباشد. ارقام مورد مطالعه با استفاده از تجزیه خوشهای در هر دو تیمار آزمایش در سه گروه قرار گرفتند. نتیجهگیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که برای دستیابی به عملکرد بالا در هر دو تیمار آزمایش در ذرت میتوان از صفت تعداد ردیف در بلال استفاده نمود. براساس نتایج تجزیه خوشهای، ارقام KSC705، KSC704 و KSC700 در هر دو تیمار آزمایش از نظر اکثر صفات مورد مطالعه برتر بودند و بنابراین این ارقام برای کشت بهمنظور دستیابی به عملکرد بالا در هر دو تیمار آزمایش در خاک شور قابل توصیه میباشند. | ||
کلیدواژهها | ||
تجزیه خوشهای؛ تجزیه علیت؛ رگرسیون گامبهگام؛ عملکرد دانه | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 77 |