پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 805 |
| تعداد مقالات | 7,711 |
| تعداد مشاهده مقاله | 35,392,966 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,837,914 |
تأملی زیباشناسانه در واقعیت و استعلای رمان جنگ | ||
| نقد و نظریه ادبی | ||
| مقاله 4، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 20، خرداد 1404، صفحه 5-26 اصل مقاله (948.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2025.29092.2636 | ||
| نویسنده | ||
| فواد مولودی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی. گروه مطالعات ادبی پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی(سازمان سمت)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در مقالۀ حاضر، ده رمان مربوط به جنگ تحمیلی را تحلیل کرده‌ایم. چهارچوب و مبنای تحلیل متون، زیباشناسی اجتماعی بوده است. بی‌آنکه در دستگاه نظری یک اندیشمند توقف کنیم، کوشیده‌ایم برمبنای برخی از بصیرت‌ها و مفاهیم و مفروضات زیباشناسی اجتماعی، راهی به نقد رمان‌های جنگ بگشاییم. از یک جانب دریافتیم که رمان جنگ، روایتی خطی و همگن و مستقیم و هماهنگ از بازنماییِ جنگ تحمیلی را پیشروی ما نمی‌نهد و «محاکات واقعیت» در آنها نه مبتنی بر یک نوع از بینش و تجربه، بلکه بر پایۀ طیف وسیعی از تجارب و مسایل و بینش‌ها و تخیلات مربوط به جنگ است. براینمبنا، سه نوع رمان جنگ «ایده‌محور» و «جزئیت‌محور» و «میانی» را از هم تفکیک کرده‌ایم؛ و ازجانبدیگر، دریافتیم که رمان‌های «میانی» علیرغم تمام تفاوت‌ها و گوناگونی‌ها و تکثر تجربیاتشان، علیرغم تمام نقدهای آشکار یا نیمه‌آشکارشان به زمینه‌های جنگ تحمیلی، علیرغم تمرکز زیاد یا کمشان بر بازنمایی واقعیت‌های خوش و ناخوش جنگ، در یک مورد بسیار اساسی با همدیگر اشتراک دارند: بازنمایی «رکن استعلاییِ» ضرورت دفاع از خاک. این رکن را توسعاً «رکن استعلایی» نام نهاده‌ایم چونکه هم ایده، هم آرمان، هم فراروی از عینیت، و هم برگذشتن از زمان و مکان را در خود دارد. این رکن استعلایی، بهمثابه جزءِ مرکزی کلیتِ رمان جنگ، انسجام‌بخش است و در دیالکتیک جزء/ کل یا جزئیت/ کلیت رمان‌های «میانی» نقشی اساسی دارد و بدون فهم آن، ممکن است «جزءِ مبتنی بر رئالیتۀ جنگ» بهجای «کل مبتنی بر رکن استعلایی» قرار داده شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رمان جنگ تحمیلی؛ زیباشناسی اجتماعی؛ رکن استعلایی؛ رئالیته؛ کلیت | ||
| مراجع | ||
|
احمدزاده، حبیب. (1399). شطرنج با ماشین قیامت، تهران: سورۀ مهر.
امیرخانی، رضا. (1396). ارمیا، تهران: افق.
بایرامی، محمدرضا. (1396). پل معلق، تهران: افق.
بوردیو، پی‌یر. (1380). نظریۀ کنش، ترجمۀ مرتضی مردیها. تهران: نقش و نگار.
چهرقانی، رضا. (1396). «ادبیات پایداری در ایران: مؤلفه‌ها، فرصت‌ها و چالش‌ها». ادبیات پارسی معاصر، 7 (22)، 1ـ33.
دلال رحمانی، محمدحسین. (1402). از نابهنگامی حیات تا سترون‌سازی خیال، تهران: ققنوس.
دهقان، احمد. (1400). سفر به گرای 270 درجه، تهران: کتاب نیستان.
سعیدی، مهدی. (1395). ادبیات داستانی جنگ در ایران، تهران: جهاد دانشگاهی.
سعیدی، مهدی. (1399). سیمای سیاسی، دینی و اجتماعی داستان‌نویسی جنگ، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی.
فراست، قاسمعلی. (1362). نخل‌های بی‌سر، تهران: نشر صریر.
فصیح، اسماعیل. (1402). زمستان 62، تهران: ذهن‌آویز.
قیصری، مجید. (1399). ضیافت به صرف گلوله. تهران: کتاب کوچه.
غفارزادگان، داوود. (1396). فال خون، تهران: سورۀ مهر.
گلدمن، لوسین. (1371). جامعه‌شناسی ادبیات (دفاع از جامعه‌شناسی رمان)، ترجمۀ محمدجعفر پوینده. تهران: هوش و ابتکار.
گلدمن، لوسین (1377). «تأملی دربارۀ تاریخ و آگاهی طبقاتی». در تاریخ و آگاهی طبقاتی، ترجمۀ محمدجعفر پوینده. تهران: نسل قلم. 13-41.
گلدمن، لوسین. (1381). «پیوند آفرینش ادبی با زندگی اجتماعی». در جامعه، فرهنگ، ادبیات، انتخاب و ترجمۀ محمدجعفر پوینده. تهران: چشمه. 203- 204.
گلدمن، لوسین. (1382). نقد تکوینی، ترجمۀ محمدتقی غیاثی. تهران: نگاه.
گلدمن، لوسین. (1390). «جامعه شناسی ادبیات». در درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده و ترجمۀ محمدجعفر پوینده. تهران: نقش جهان مهر. 49- 65.
لارنسون، دیانا تی و سوئینگوود، آلن. (1399). جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمۀ شاپور بهیان. تهران: سازمان سمت.
لوکاچ، گئورگ. (1373). پژوهشی در رئالیسم اروپایی، ترجمۀ افسر اکبری. تهران: علمی و فرهنگی.
لوکاچ، گئورگ. (1377). تاریخ و آگاهی طبقاتی: پژوهشی در دیالکتیک مارکسیستی، ترجمۀ محمدجعفر پوینده. تهران: نسل قلم.
لوکاچ، گئورگ. (1380). نظریۀ رمان، ترجمۀ حسن مرتضوی. تهران: قصه.
لوکاچ، گئورگ. (1388). رمان تاریخی، ترجمۀ شاپور بهیان. تهران: اختران.
لوکاچ، گئورگ. (1397). جان و صورت، ترجمۀ رضا رضایی. تهران: ماهی.
محمود، احمد. (1361). زمین سوخته، تهران: نشر نو.
مردیها، سید مرتضی. (1379). در شعله‌های آب، تهران: سخن.
Adorno, T. W. (1986). Aesthetic Theory, (Trans.) C. Lenhardt. London: Routledge and Kegan Paul. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 211 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5 |
||