
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 792 |
تعداد مقالات | 7,554 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,670,511 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,582,892 |
بررسی انطباقی ارتباط شاخص های کالبدی بخش مسکونی با توزیع جزایر حرارتی شهر تبریز (مطالعه موردی مناطق 2 و 8) | ||
دانش شهرسازی | ||
مقاله 6، دوره 8، شماره 2، 1403، صفحه 97-113 اصل مقاله (1.95 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2023.23422.1822 | ||
نویسندگان | ||
شیرین بدری اصل1؛ محمدرضا پورمحمدی* 2؛ شهریور روستایی3 | ||
1دانشجوی دکترای برنامهریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز | ||
2استادگروه برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، ایران | ||
3دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
بیان مسئله: گسترش کلان شهرها طی سالهای اخیر پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را بهدنبال داشته است. یکی از این پیامدها ایجاد جزایر حرارتی در محیط شهرها و تغییرات الگوی آن است. بررسی تغییرات دمای سطح زمین در ارتباط با جزایر حرارتی و آن تغییرات الگوی مصرف انرژی در مناطق شهری حائز اهمیت است. با توسعه فناوری در حوزه سنجش از دور، امکان مطالعه دمای سطح زمین در شهرها فراهم شده است. شدت گرمای سطوح ساختمانهای شهری در طول روز بیشتر از روستاهای اطراف شهر است؛ چرا که از سپیده دم، دیوارهای ساختمانها مانع تشعشعات خورشید میشود. در این حالت اگرچه تبخیر و تعرق ضعیف است، اما اثر حرارتی تشعشعات تشدید میگردد. این اثر ساختمانها در برخی نقاط از شهرها، به خصوصی مراکز شهری به دلیل ارتفاع و فشردگی بیشتر بوده و سبب افزایش درجه حرارت در این نقاط میشود. زمینهای بایر و دارای سازه بنایی، همچنین سطوح غیرقابل نفوذ موجود در منطقه 8 دارای بیشترین دمای حاصل شده هستند دمای بالای حرارتی شهر، افزایش مصرف انرژی در ساختمانها، افزایش غلظت آلایندهها، کاهش کیفیت محیطزیست در شهرها، کاهش سطح آسایش محیط داخلی و خارجی و غیره در شهرها، سبب کاهش سلامت انسانها و آسایش زیستی آنها در شهر و محل زیست میگردد. هدف: بررسی نحوه تقلیل میزان جزایر حرارتی با رعایت شاخصهای کالبدی شهری تاثیرگذار بر دمای سطح زمین در مناطق 2 و 8 شهر تبریز هدف اصلی این تحقیق می باشد روش: ابتدا با استفاده از باندهای ماهواره Landsat 8 OLI/TIRS و با بهرهگیری از الگوریتم تک کانال SCA دمای سطح زمین برای دو منطقه شهری در نرمافزار ENVI محاسبه شده و تاثیر آن بر شاخصهای کالبدی مناطق 2 و 8 تبریز مورد بررسی و لایهبندی شاخصها در محیط نرمافزاری Arc Map انجام شده است. یافتهها: میزان جزایر حرارتی و شکل آن، همچنین میانگین دمای سطح زمین با توجه به شاخص های کالبدی مورد مطالعه در منطقه 8 نسبت به منطقه 2، بیشتر است. نتیجه گیری: با توجه به دادههای بهدست آمده از طبقهبندی شاخصهای کالبدی در بخش مسکونی مناطق و مقایسه تطبیقی آنها با دمای سطح زمین و پراکندگی جزایر حرارتی در آن بخش، نقش شاخصهایی نظیر قدمت، تعداد طبقات، وضعیت سازه، تراکم، کیفیت و مساحت کل زیربنا در نحوه تغییرات دمای سطح زمین بیشتر مشهود است. نتایج حاصل گویای این موضوع است که میانگین دمای سطح زمین در منطقه 8 نسبت به منطقه 2، در تاریخ 05/01/2021 گرم تر بوده است و با توجه به تحلیلهای صورت گرفته بر روی شاخصهای مورد نظر، زمینهای بایر و دارای سازه بنایی، همچنین سطوح غیرقابل نفوذ موجود در منطقه 8 دارای بیشترین دمای حاصل شده هستند | ||
تازه های تحقیق | ||
دمای سطح زمین یک پارامتر اقلیمی اساسی در تعیین میزان تابش سطح انرژی و تبادل آن است. زمینهای بایر و دارای سازه بنایی، همچنین سطوح غیرقابل نفوذ موجود دارای بیشترین دمای حاصل شده هستند وسعت شهر و بافت کالبدی آن در شدت و ضعف جزایر حرارتی تاثیر دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
دمای سطح زمین؛ مناطق شهری؛ بنای مسکونی؛ تصاویر ماهواره ای؛ ماهواره لندست | ||
مراجع | ||
Ahmadi, M., Dadashi Roudbari, A., & Esfandiari, N. (2019). Monitoring urban heat islands with special fractal evolutionary approach (FNEA) (case study: Tehran metropolis). Iranian Remote Sensing and GIS Journal, 11(1), 112-93. (in Persian) DOI: 10.52547/gisj.11.1.93 Ajhdari, A., & Taghvayi, A. (2018). Analysis of the effect of spatial configuration of urban cover and physical characteristics of buildings on the phenomenon of urban cold surface islands. Environmental Journal, 44(1), 189 – 203. (in Persian) Doi: 10.22059/jes.2018.244458.1007528 Arnfield, A. (2003). Two decades of urban climate research: a review of turbulence, exchanges of energy and water, and the urban heat island. International Journal of Climatology a Journal of the Royal Meteorological Society, 23(1), 1-26. Doi: 10.1002/joc.859 Dihkan, M., Fevzi, K., & Guneroglu, N. (2015). Evaluation of surface urban heat island (SUHI) effect on coastal zone: The case of Istanbul Megacity. Ocean & Coastal Management, 309-316. DOI: 10.1016/j.ocecoaman.2015.03.008 Isaya Ndossi, M., & Avdan, U. (2016). Application of open source coding technologies in the production of land surface temperature (LST) maps from Landsat: a PyQGIS plugin. Remote sensing, 8(5), 413. DOI: 10.3390/rs8050413 Juelin, H., Zhao, W., Ainong, L., Fengping, W., & Daijun, Y. (2019). The impact of the terrain effect on land surface temperature variation based on Landsat-8 observations in mountainous areas. International Journal of Remote Sensing, 40(5),1808-1827. DOI: 10.1080/01431161.2018.1466082 Kanters, J., & Horvat, M. (2012). Solar energy as a design parameter in urban planning. Energy Procedia, 30, 1143-1152. DOI: 10.1016/j.egypro.2012.11.127 Kerami, M., Zandi, R., & Taheri, J. (2020). Locating thermal islands and matching it with satellite images based on TOPSIS model in Mashhad city. Applied Research Journal of Geographical Sciences, 20(56), 75-92 . (in Persian) .DOI: 10.29252/jgs.20.56.75 Liu, S., & Wang, J. (2019). Climatic Adaptability Design Strategy of Residential Zones based on Climate Consultant and Ecotect Analysis--Taking Weidong New Town Community as an Example. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 384(1). IOP Publishing. DOI: 10.1088/1755-1315/384/1/012017 Mahmoudzadeh, H., & Amanzadeh, F. (2021). Comparative study of intensity of heat islands based on urban geometry (Case study: Valiasr and Shanb Ghazan neighborhoods in Tabriz city). Researches of human geography, 54(2), 657 – 697. (in Persian). DOI: 10.22059/jhgr.2021.311999.1008192 Mahmoudzadeh, H., Pouyan Jam, A., & Amanzadeh, F. (2020). Calculation of ground surface temperature and extraction of thermal islands using Landsat 8 satellite images and separate window algorithm in Urmia city. Journal of Geography and Planning, 24(73), 325 – 348. (in Persian) DOI: 10.22034/gp.2020.10794 Qihao, W. (2009). Thermal infrared remote sensing for urban climate and environmental studies: Methods, applications, and trends. Journal of photogrammetry and remote sensing, 64(4), 335-344. https://doi.org/10.1016/j.isprsjprs.2009.03.007 Ranjbar Saadat abadi, A., Aliakbari, A., & Sadeghi hosseini, A. (2006). Effects of heat island and urbanization on local weather and climate in Tehran metropolis. Environmental Journal, 32(39). (in Persian) Doi: 20.1001.1.10258620.1385.32.39.7.4 Shoja, S., Pourjafar, M., & Tabibian, M. (2019). Meta-Analysis of the Relationship between Urban Form and Energy: A Review of Approaches, Methods, Scales and Variables. Urban Planning Knowledge, 3(1), 85-107. DOI: 10.22124/upk.2019.13602.1220 Soleymani, K., Rouhani, F., Shaabani, M., & Rouhani, M. (2020). Application of single-channel algorithm in heat island analysis of urban area. Journal of Iranian Remote Sensing & Gis, 12(3). (in Persian) DOI: 10.52547/gisj.12.3.87 Youshui, Z., Balzter, H., & Xiongchang W. (2013). Spatial–temporal patterns of urban anthropogenic heat discharge in Fuzhou, China, observed from sensible heat flux using Landsat TM/ETM+ data. International journal of remote sensing, 34(4), 1459-1477. DOI: 10.1080/01431161.2012.718465 Zhang, J., Xu, L., Shabunko, V., Tay, S. E. R., Sun, H., Lau, S. S. Y., & Reindl, T. (2019). Impact of urban block typology on building solar potential and energy use efficiency in tropical high-density city. Applied Energy, 240, 513-533. DOI: 10.1016/j.apenergy.2019.02.033 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 735 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 145 |