
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 792 |
تعداد مقالات | 7,554 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,670,673 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,582,948 |
تبیین مولفه های عدالت فضایی – کالبدی شهر عدالت محور با تاکید بر نظریه دانش – قدرت، نمونه موردی :مناطق 5گانه شهر رشت | ||
دانش شهرسازی | ||
مقاله 4، دوره 8، شماره 1، 1403، صفحه 62-86 اصل مقاله (2.51 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2024.25410.1883 | ||
نویسندگان | ||
منا ابراهیم پرور* 1؛ حمید ماجدی2؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی3 | ||
1دانشجوی دکتری،گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استاد،گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
3دانشیار،گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
بیان مسئله: امروزه جستجو برای عدالت و مبارزه با بیعدالتی به دلیل وجود نابرابریهای عظیم اجتماعی و اقتصادی، به یکی از مهمترین اهداف برنامهریزی تبدیل شده است که در این راستا شناسایی نقش قدرتها و تاثیر آن بر خلق فضاهای عدالتمحور شهری، موجب افزایش کیفیت زندگی میگردد. هدف: . هدف اصلی این پژوهش، تبیین بررسی و مقایسه مولفههای دستیابی به عدالت فضایی کالبدی در مناطق 5 گانه شهر رشت با تاکید بر نظریه دانش-قدرت فوکو است. روش: این پژوهش تحقیقی از نوع کاربردی- توسعهای است و نوع نظریه در این پژوهش اثباتی-محتویی است. راهبرد کلی این تحقیق، راهبردی ترکیبی است و با استفاده از رویکرد کیفی به تبیین مفاهیم نظری میپردازد. بر اساس چهارچوب مفهومی پژوهش، شاخصهای بدست آمده شامل دانش فضایی، هدایت -کنترل و مشارکت و همچنین جامعة آماری شامل شهروندان شهر رشت میباشد که نمونهگیری از جامعه آماری شهروندان بصورت تصادفی انجام شدهاست. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شدهاست و حجم نمونه معادل 384 نفر بدست آمدهاست. نتایج آماری در دو مبحث یافتههای توصیفی و یافتههای استنباطی بیان شدهاست. در مبحث توصیفی با استفاده از آمارههای فراوانی، میانگین، انحراف معیار و درصد فراوانی، به توضیح و تفسیر متغیرهای اصلی پرداخته شد و در مبحث استنباطی، با استفاده از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری، مدل پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها: در بررسی مفاهیم شهر عدالتمحور مشخص گردید برای حرکت اصولی برنامهریزی ، شناسایی نقش قدرتها و نیروهای اثرگذار در جامعه ضروری است. در واقع شهر عدالت محور با فراهم کردن یک چهارچوب قدرتدهنده برای بازیگران شهری، کیفیت زندگی را در شهرها بهبود میبخشد. بنابراین درک ساختار قدرت مسلط و ایجاد یک نظام کنترل و نظارت با استفاده از دانش فنی و مشارکت مردمی میتواند منجر به دستیابی به شهر عدالتمحور بر مبنای نظریه دانش – قدرت گردد. نتیجهگیری: با بررسی و تحلیل مولفهها و شاخصهای فضایی-کالبدی شهر عدالتمحور با تاکید بر نظریه دانش –قدرت در مناطق پنجگانه شهر رشت، مشخص گردید که تقریبا تمامی این مولفهها و شاخصها در تمامی مناطق این شهر کمتر از میانگین متوسط است. هرچند دانش فضایی یا همان عقلانیت فنی تا حدی توانسته است نسبت به دو مولفه دیگر یعنی هدایت-کنترل و مشارکت، میانگین بالاتری را در سطح شهر به خود اختصاص دهد. بنابراین نتایج این پژوهش بیانگر آن است که با ارتقاء این مولفهها و شاخصها یعنی از طریق ارتقاء دانش فضایی (عقلانیت فنی)، هدایت و کنترل (انضباط) و مشارکت شهروندی و با گام برداشتن به سمت شکلهای کاملتر تصمیمسازی، میتوان از شدت بیعدالتی در شهرکاست. | ||
تازه های تحقیق | ||
تاکنون پژوهشگران بسیاری به تبیین مفاهیم عدالت فضایی در نظام برنامهریزی پرداختهاند اما پرداختن به جنبه پنهان و کمتر دیده شده نظریه برنامهریزی یعنی قلمرو قدرت و دانش، میتواند نقشی موثر در دستیابی به عدالت فضایی در توسعه شهری عدالت محور ایفا نماید. | ||
کلیدواژهها | ||
عدالت فضایی؛ قدرت - دانش؛ مشارکت؛ انضباط | ||
مراجع | ||
Akıncı, Z., Bilgen, A., Casellas, A., & Jongerden, J. (2020). Development through design: Knowledge, power, and absences in the making of southeastern Turkey. Geoforum, 114, 181-188. DOI: 10.1016/j.geoforum.2020.06.011 Alipour Koohi, p., Alikaee, S., & Madahzade, S. (2022). Compiling the conceptual framework of the theory of the right to the city with saturation in Lefebvre's thoughts. Cross-cultural studies,17(53),9-30. (in Persian) DOI: 20.1001.1.17358663.1401.17.53.4.3 Assche, K.V., Beunen, R., Duineveld, M., & Gruezmacher, M. ( 2017). Power/knowledge and natural resource management: Foucaultian foundations in the analysis of adaptive governance. Jornul of Environmental policy and planning, 19(3), 308–322. DOI: 10.1080/1523908X.2017.1338560 Dadash pour, H., Rostami, F., & Alizade, B.(2015). Explaining the concept of spatial justice and its realization in urban planning. Tehran: Research Plan of the Vice President of Science and Technology, Support Fund for Researchers and Technologists of the country. (in Persian). Dianati, V., (2021). The Anti-sprawl Policies in Tehran and the Creation of Spatial Injustice. disP - The Planning Review,57(3), 83-99. DOI: 10.1080/02513625.2021.2026675 Dlabac, O., Zwicky, R., Carpenter, J., & Pereira, P. (2020).Towards the ‘just city’ Exploring the attitudes of European city mayors. Urban Research & Practice, 15(2), 215-238. DOI: 10.1080/17535069.2020.1739323 Etehadi, ali. (2021). Urban social justice in the absence of democracy. Shebak, 7(6), 243-248 . (in Persian) URL: https://sid.ir/paper/967755/fa Fainstein, S.( 2014). The just city. International Journal of Urban Sciences,18(1), 1-18 . DOI: 10.1080/12265934.2013.834643 Fischer, F.(2007).” Discursive planning” in searching for the just city. In Marcuse, p., Connolly, J., Novy, J., Olivo, I., Putter, C., & Steil, J (Ed.), New York: Rowtledge. Foucault, M. (1995). Discipline and punish- The birth of prison. (A. Sheridan, trans). New York:Vintage book (Original work published 1977). URL: https://www.goodreads.com/book/show/80369 Foucault, M. (1980). Power and khowledg- selected interviews and other writings(1972-1977). In C. Gordon (Ed.), New York: Pantheon. Gerber, J.D., Debrunner, G. ( 2022). Planning with power- Implementing urban densification policies in Zurich, Switzerland. Land Use Policy,123 (106400),1-13. DOI: 10.1016/j.landusepol.2022.106400 Haghighi Broojen, s., Yazdanfar, S., & Behzadfar, M. (2020). Reading space based on Foucault's space-power theories (case study: Naqsh Jahan square in the Safavid era). Studies of the Islamic Iranian city,1(39),43-54. (in Persian). DOI: 20.1001.1.2228639.1399.10.39.4.6 Hartman,T; Basta,c; Moroni,s. (2019). People making cities – Cities making justice. The ethical relevance of Jane Jacobs' work. Cities,the international journal of urban policy and planning91,1-3 DOI:10.1016/j.cities.2019.02.019 Haugaard,M.(2022). Foucault and Power: A Critique and Retheorization. Critical Review, A Journal of Politics and Society, 34(3), 1-31. DOI: 10.1080/08913811.2022.2133803 Holgersen, S., ( 2020). On Spatial Planning and Marxism: Looking Back, Going Forward. Antipode, A Radical Journal of Geography, 52(3), 800–824. DOI: https://doi.org/10.1111/anti.12614 Junge, T. (2008). Gouvernmentability of society of knowledge: Politics and subjectiveness under regime of knowledge. transcript Verlag. https://www.jstor.org/stable/j. Israel, J., Frenkel, A. (2020). Justice and inequality in space-A socio-normative analysis. Geoforum,110, 1-13. DOI: 10.1016/j.geoforum.2019.12.017 Lefebvre, H. (1996). The Urban Revolution, (R, Bononno , trans. ), New York, University of Minnesota press. Li, T.M. (2007). The Will to Improve: Governmentality, Development, and the Practice of Politics. Duke University Press, Durham. Marcuse, P. (2009). Post script: Beyond the just city to the right to the city, in searching for the just city. New York: Rowtledge Mashhadi Moghadam, n., & Rafieian, m.( 2019). If Foucault were an urban planner: An epistemology of power in planning Theories. Cogent Arts & Humanities, 6, 1-17. DOI: 10.1080/23311983.2019.1592065 Mosleh, A. (2020).truth and power.Tehran: ney. (in Persian) Muller, A. (2019). Voices in the city- On the role of arts, artists and urban space for a just city. Cities,the international journal of urban policy and planning,91,41-57. DOI: 10.1016/j.cities.2018.04.004 Outtes, J. (2021). On Foucault and Brazilian Urbanismo: a genealogy of city planning in Rio de Janeiro and São Paulo. Planning Perspectives,36(6). DOI: 10.1080/02665433.2021.1899848 Rawls, John. (1999/1971). A Theory of Justice. Cambridge, MA: Harvard University Press. Razavi zade, S., Abdilkarimi, B., & Morad khani, A. (2019). Truth and will aimed at power as art. Basic Western Studies, Research Institute of Humanities and Cultural Studies,10(2),97-122. (in Persian) DOI: 10.30465/os.2020.5207 Saeidi, Z. (1402). The gap of justice in Kant's theory of hope. Philosophical Medittaons,13(31). (in Persian) DOI: 10.30470/phm.2022.546604.2161 Scanlon, T. (2020). Some Main Points in Rawls’ Theory of Justice. The Journal of Ethical Reflections,1(2),31-45. URL: http://jer.znu.ac.ir/ Soja, E. W. (2010). Seeking spatial justice. U of Minnesota Press. Spinoza, B. (2023). Theologico-Political Treatise (A. Ferdosi, trans.), (8nd Ed.). Tehran: Enteshar Corporation. (Original work published 1960) (in Persian). Tajzade, m. (2020). Understanding the concept of power according to Michel Foucault and Max Weber. Research in humanities and social studie,20(2),176-189. (in Persian) URL: http://www.xn--egb.ir/ Tavakolinia, j., & Shams pooya, m. (2016). The transformation of power and governance with a look at urban power issues. Geography (scientific-research and international quarterly of the Iranian Geography Association),50(14). (in Persian) URL: https://sid.ir/paper/150172/fa Wolf, A. (2020). Planning culture – dynamics of power relationsbetween actors. European Planning Studies, 28 (11), 2213-2236. DOI: 10.1080/09654313.2020.1714553 Yazar, M., & York, A. (2023). Nature-based solutions through collective actions for spatial justice in urban green commons. Environmental Science & Policy,145,228 -237. DOI: 10.1016/j.envsci.2023.04.016 Yi Jian, I., Luo, J., & Chan, E. (2020). Spatial justice in public open space planning: Accessibility and inclusivity, Habitat International, 97,54-64. DOI: 10.1016/j.habitatint.2020.102122 Zali, N., & Sarmast, B. (2010). The Spatial Layout of the Urban Networks and Demographic Planning in the 2022 Prospective, the Case of Azerbaijan. Strategic Studies Quarterly, 13(48), 59-89. (in Persian) Zaimaran, M. (2020). Michel Foucault- khowledg and Power, (10nd Ed.). Tehran: Hermes, (Original work published 1999). (in Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 815 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 267 |