پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 708 |
| تعداد مقالات | 6,670 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,214,976 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,326,339 |
بررسی دو استعاره کلی «راه» و «شاه» در تذکره الاولیاء و اسرارالتوحید بر اساس دیدگاه‌های هانس بلومنبرگ | ||
| نقد و نظریه ادبی | ||
| مقاله 6، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، خرداد 1401، صفحه 103-136 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2022.20630.2274 | ||
| نویسندگان | ||
| فائزه نوریان* 1؛ مصطفی موسوی2 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| حقیقت به‌عنوان مهم‌ترین مفهوم عرفانی، برآیندی از درک انسان از نسبت خود با هستی و خالق هستی (حق) است. این مفاهیم کلی به شیوه نظری قابل بیان نیست، لذا وارد قلمرو استعاره می‌شود که تصویری حاصل از نسبت میان اجزای این کل است. موضوع این بررسی، مکانیزم تبدیل یک ایده به استعاره و توجه به کارکرد آن در تبیین دو موتیف مهم عرفان یعنی حقیقت و طریقت است. استعاره کلی در نظریات هانس بلومنبرگ با ایده‌ای خاستگاهی آغاز می‌شود. مفاهیم از عینیت به بُعد متافیزیکی منتقل می‌شوند و از طریق تکرار و ایجاد ارتباط میان اجزای مفهوم استعاره کلی شکل می‌گیرد و به بداهت می‌رسد. توجه به این نکته در بررسی سیر تطوّر این دو مفهوم از ایده خاستگاهی تضاد میان عالم امر و عالم خلق و «راه» میان این دو تا تبدیل شدن به استعاره و ساخت اصطلاحات و تأثیر آنها بر شکل‌گیری استعاره‌های عرفانی حائز اهمیت است. در مقاله حاضر خوشه واژگانی استعاره‌های راه و شاه، بافت معنایی که این دو استعاره در آن شکل گرفته‌اند و به‌تبع‌آن، اجزائی که هریک به‌طور جداگانه قابل ارجاع به استعاره اصلی هستند مورد بررسی قرار گرفته‌است. در گام بعدی ارائه مدلی از مفهوم حقیقت براساس دو سویه مهم آن در عرفان یعنی حق و سیر الی الحق از طریق بیان نسبت میان این دو مورد توجه است که در ارائه این ساختار، از روش بلومنبرگ در استعاره‌شناسی نور استفاده شده‌است. اهمیت بداهت استعاره‌های کلی در تبیین مفاهیم عرفانی، واکاوی مفهوم «سیر» و اجزاءِ آن در حکایات تمثیلی عرفانی و استعاره‌ها در این متون، بررسی تغییرات یک مفهوم از طریق توجه به تاریخچه استعاره و نگاه مجدد و تشریح مفاهیم و استعاره‌هایی مانند ریاضت که به موجب تکرار، در ساحت لغوی تثبیت شده‌اند از دیگر موضوعات مورد بحث در این مقاله است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استعاره کلی؛ راه؛ شاه؛ تذکره‌الاولیاء؛ اسرارالتوحید؛ بلومنبرگ | ||
| مراجع | ||
|
باقری خلیلی، علیاکبر و طاهری، عارفه. 1400. «طرحواره حرکتی در منطق الطیر». مطالعات عرفانی، 1(34): 67-94.
پناهی، نعمتالله. 1396. «استعاره مفهومی؛ الگوی ادراکی تجربه عرفانی در عقل سرخ سهروردی». کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، (35): 9-29.
پورجوادی، نصرالله. 1364. زندگی و آثار شیخ ابوالحسن بُستی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
حافظ شیرازی، شمسالدین محمد. 1367. دیوان، به تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی. تهران: زوار.
سبزعلی پور, جهاندوست و وزیری, سهیلا. 1397. «بررسی استعاره مفهومی «عرفان خرابات است» در دیوان حافظ». پژوهش های ادب عرفانی، 12(1): 47-72.
سعدی، مصلحالدین. 1385. غزل‌های سعدی، تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: سخن.
سلطانی، فاطمه و میرهاشمی، طاهره. 1398. «بررسی استعاره مفهومی«جهان هستی درخت است» در متون عرفانی». مجله ادبیات عرفانی، 11(20): 8-31.
سنایی، مجدود. 1329. حدیقه‌الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. تهران: چاپخانه سپهر.
طالبیان، یحیی و سیدکاشانی، نرجس. 1398. «بررسی تطبیقی استعاره های مفهومی دایره در دیوان شمس و مولانا و اشعار جان دان». ادبیات تطبیقی، 11(20): 149-163.
عزیزی منامن، مهرانگیز و احدزاده، سعید. 1401. «تحلیل استعاره شناختی عشق از منظر عرفانی در بعضی از اشعار مثنوی مولوی و غزلیات بیدل دهلوی». عرفان اسلامی، 18(71): 353-373.
عطار، فریدالدین. 1388. منطق‌الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی. تهران: سخن.
عطار، فریدالدین. 1399. تذکره الاولیاء، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی. تهران: سخن.
فتوحی رودمعجنی، محمود و رحمانی، هما. 1397. «کارکرد استعاره در بیان تجارب عرفانی روزبهان بقلی در عبهرالعاشقین». پژوهشنامه عرفان، 10(18): 137-164.
محمدبن منور. 1390. اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی. تهران: آگاه.
مولوی، جلالالدین محمد. 1373. مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون. ج1. تهران: امیرکبیر.
نجم‌الدین رازی. 1366. برگزیده مرصادالعباد، تصحیح محمدامین ریاحی). تهران: توس
نظری، راضیه و اقبالی، عباس. 1398. «بررسی پربسامدترین استعاره های احوال عارفانه در دیوان ترجمان الاشواق ابن عربی: رویکردی شناختی». مطالعات عرفانی، (29): 281-304.
وتس، فرانتس یوزف. 1393. درآمدی بر اندیشه‌ی هانس بلومنبرگ، ترجمه فریده فرنودفر و امیر نصری. ویراستار محمدرضا حسینی بهشتی. تهران: چشمه.
هاشمی، زهره و قوام، ابوالقاسم. 1392. «بررسی شخصیت و اندیشه های عرفانی بایزید بسطامی بر اساس روش استعاره شناختی». جستارهای نوین ادبی، (182): 76-104.
Abrams, Meyer. Howard. 2013. A Glossary of Literary Terms, CT. USA: Cengage Blumenberg, Hans. 1957. “Light as a Metaphor for Truth (Licht als Metapher der Warheit)”. Trans. Anderson, Joel. Studium Generale 10, (7): 30-44 Blumenberg, Hans. 2010. Paradigms for a Metaphorology. Trans. Savage, R. I. Ithaka. N.Y: Signale. Richards, Ivor Armstrong. 1936. The Philosophy of Rhetoric, New York: Oxford University Press Sontag, Susan. 1977. Illness as Metaphor, New York: Farrar, Straus and Giroux. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 612 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 195 |
||