پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 709 |
| تعداد مقالات | 6,689 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,267,807 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,371,357 |
گذری بر گذار ستیز محله ای و کاربست آن در محلات شهر ایرانی- اسلامی | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 5، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 10، فروردین 1399، صفحه 73-96 اصل مقاله (3.12 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2020.13787.1238 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد تقی حیدری* 1؛ علی طارمی2 | ||
| 1استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
| 2کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران- دانشگاه زنجان | ||
| چکیده | ||
| بیان مسأله: تاریخ شهرها به عنوان امری قصار و شواهد لال، مشحون از آثار و لایه هایی هستند که در گذر زمان به تدریج در زیر لایه های جدید پنهان گردیده یا در اثـر عوامل مختلف، در معرض فرسایش و دگرگونی قرار گرفته اند. با این وجود، قصة تطور شـهرها و عناصر مهم و شاخص آنها در همین لایه ها مضبوط گردیده است. در این میان، محلات در شهرهای سنتی ایرانی - اسلامی دارای نقشی فراتر از تنها یک محدوده فضایی؛ در بردارنده محل سکنا و فعالیت جمعی از شهروندان و از جایگاه تعریف شده ای در سلسله مراتب توسعه و مدیریت امور شهری برخوردار بوده و ماهیت آن در بستر زمانی با نگرشی نو قوام یافته است. هدف: لذا نوشتار حاضر قصد آن دارد با بررسی متون تاریخ مند؛ مساله ی فهم محله به عنوان مفهومی با بار فضایی - اجتماعی، را در مظروف لایه تاریخی آن (دوره اسلامی) فرمول بندی نموده و ستیز بین محلات شهر ایرانی(محلات حیدری- نعمتی) را در دوره اسلامی مورد واکاوی قرار دهد. روش:دست یابی به پاسخ مناسب در این نوشتار به کمک روش توصیف و تحلیل اطلاعات و داده های گردآوری شده اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته است. آمیزه ی این گروایته ذهنی به شهر علاوه بر درک ستیز محله ای در شهر دوره اسلامی؛ می تواند درک استحاله گرایی ستیز محله ای در شهر ایرانی معاصر نیز باشد. یافته‌ها: چنانکه عصاره زمینه حاکم بر ذوب مفهوم ستیز بین محله ای در این نوشتار نشان می دهد دیگرگونی مفهوم ستیز محله ای در دوران باستان و قبل از اسلام، با خون و رگ و ریشه پیوند می خورد و در دوره اسلامی تا دوران معاصر، ایدئولوژی، مذهب و قومیت اهمیت پیدا نموده و با آغاز مدرنیزاسیون و ورود سرمایه داری به ایران، اقتصاد و پول قدرت برتر تفکیک کننده گروه ها از یکدیگر و اختلافات محله ای را به نمایش می گذارند. نتیجهگیری: ستیز محله ای که قبلاً تابعی از فاکتورهای فرهنگی اجتماعی همچون قومیت، نژاد، زبان، فرقه، دین و مذهب و ... بوده؛ امروزه تابعی از فاکتورهای مادی و اقتصادی شده و موجبات اقتدار تولید و مصرف شهر را در میان برخی پیکسل های محله ای سبب شده است. | ||
تازه های تحقیق | ||
سیالیت افتراق شهری، اساساً یک واقعیت شهری غیرقابل انکار بوده و ذوب مفهومی آن در ارتباط با نیروهای زایشی موجد و موثر بر آن چون قومیت، مذهب، ثروت، صنف و حتی نمادهای شهری معنا پیدا می کند. ستیز محلات امری تبعی، متکثر؛ چندلایه و ارائه حکم منطقی بر آن منوط بر خوانشی عمیق از قواعد حاکم بر اَبَرمتنی است که با منش های معنایی و معنوی بازیگران و بازیگردانان آن گره خورده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محله؛ ستیز محلات؛ گذار شهری؛ اجتماعات شهری؛ حیدری- نعمتی | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند. (1998). ایران بین دو انقلاب. ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی. اشرف، احمد. (1355). ویژگیهای تاریخی شهرنشینی درایران دوره اسلامی. نشریه نامه علوم اجتماعی، 1 (4)، 8 - 49. افسر، کرامت الله. (1374). تاریخ بافت قدیمی شیراز. تهران: نشر قطره و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. اولئاریوس،آدام. (1984). سفرنامه اولئاریوس. ترجمه احمد بهپور. تهران: سازمان انتشاراتی فرهنگی ابتکار. باستانی راد، حسن. (1391). کوی(محله) در شهرهای ایرانی سده های نخستین اسلامی. مجله پژوهش های تاریخی ایرانی و اسلامی، 3(10)، 1-30. ایمانی جرجامی، حسین.(1386).ویژگی های تاریخی – فرهنگی و تحولات معاصر مدیریت محله شهری در ایران. نامه انسان شناسی، 4(8)، 17-29. براون، ادوارد. (2018). یک سال در میان ایرانیان. ترجمه مانی صالحی علامه. تهران: علامه. پارسی، فرامرز، منصوری،کاوه. (1390).بررسی نظام اجتماعی در ساختار شهرهای ایران و تبیین جایگاه محلات به مثابه نظام اجتماعی شکل دهنده به شهر قاجار. مقاله منتشر شده در اولین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی. تبریز: دانشگاه هنر اسلامی تبریز. پیران، پرویز. (1384). نظریه آبادی جایگزین نظریه شهر. مجله اندیشه ایرانشهر،6 (1)، 56-84. پوراحمد، احمد، وفایی، ابوذر. (1396). تاثیر مدرنیسم بر ساختار کالبدی فضایی شهر ایرانی– اسلامی(مطالعه موردی: شهر کاشان). فصلنامه شهر ایرانی- اسلامی، 7(28)،63-76. پیرنیا، محمدکریم. (1378). آشنایی با معماری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه علم و صنعت. تاورنیه، ژان باتیست. (1990). سفرنامه تاورنیه. ترجمه ابوتراب نوری. اصفهان: انتشارات کتابخانه سنایی. جابری انصاری، میرزا حسن. (1999). تاریخ اصفهان، ترجمه جمشید مظاهری. اصفهان: مشعل. حبیبی، محسن. (1378). از شار تا شهر. تهران: دانشگاه تهران. حسینی، سیدفخرالدین؛ سلطانی، مهرداد. (1397).تحلیل تطبیقی مفهوم محله در نظام سنتی شهرهای ایران با الگوهای مشابه (جایگزین) دوره معاصر. ماهنامهباغنظر. 15(60)، 28-15. خیرآبادی، مسعود. (1997). شهرهای ایران. ترجمه حسین حاتمی نژاد و عزت الله مافی. مشهد: نیکا. دانشپور، سیدعبدالهادی، نقره‌کار، عبدالحمید. (1396). مقایسة ارتباط کودک با محلهّ در محله های سنتّی و جدید (مطالعة موردی: محله های ساغری سازان و گلسار شهر رشت). نشریه ایرانی – اسلامی. 7(27)، 5- 15. دلاواله، پیتر.(1999). سفرنامه پیتر دلاواله. ترجمه شفا شعاع الدین. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. دیو لافوا، ژن.(1377). سفرنامه مادام دیو لافوا، ترجمه: همایون فره وشی، تهران: قصه پرداز. دهخدا، غلامحسین. (1341)، لغت نامه دهخدا.تهران: نشر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور. ذوالفقارزاده، حسن؛ جعفری ها، رضا. (1398). الگوی پیشنهادی معماری محله اسلامی – ایرانی بر مبنای مدل نگره های زندگی ساز حکمت اسلامی. اندیشه معماری، 3(5)،33- 59 . راوندی، مرتضی. (1384). تاریخ اجتماعی ایران. تهران: موسسه انتشارات نگاه. سراج زاده، سیدحسین؛ ادهمی، جمال؛ اکبری، یونس. (1392). مطالعه جامعه شناختی فرهنگ اعتماد در بین دانشجویان اقوام؛ جامعه شناسی نهادهای اجتماعی،1(1)، 55-81. سلطانزاده، حسین.(1362). روند شکل گیری شهر و مراکز مذهبی ایران. تهران: انتشارات آگاه. سلطانزاده، حسین. (1385). فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. سلیم حکیم، بسیم. (1381). شهرهای عربی - اسلامی، اصول شهرسازی و ساختمانی. ترجمه بسیم سلیم حکیم؛ عارف اقوامی مقدم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. شکویی، حسین. (1372). جغرافیای اجتماعی شهرها، تهران: موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی. طباطبایی، سید جواد. (1380). دیباچه ای بر نظریه انحطاط در ایران. تهران: موسسه نگاه معاصر. طبری، محمد جریر. (2001). تاریخ طبری (متن عربی). ترجمه محمد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: بوکیها. عبدالله زاده طرف، اکبر، بهزادفر، مصطفی، نقی زاده، محمد. (1389).بسط مفهوم محله با آناتومی مفهوم اجتماع. مطالعات جامعه شناسی، 2(7)، 89-104. عبداللهی، مجید؛ صرافی، مظفر. (1389). بررسی نظری مفهوم محله و باز تعریف آن با تأکید بر شرایط محله های شهری ایران. پژوهشهای جغرافیای انسانی،2(72)، 83-102 . غروی الخوانساری، مریم. (1396). از محله سنتی تا محله معاصر؛ کندوکاوی در راهکارهای احیاء هویت محلی در شهر امروز. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 10(21)،61-76. فکوهی، ناصر.(1383). انسان شناسی شهری. تهران: نشر نی. فلسفی، نصرا... . (1375). زندگانی شاه عباس اول (جلد اول و دوم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. قاضی مرادی، حسن. (1382). تاملی بر عقب ماندگی ما. تهران: اختران. قاسمی، علی.(1397). نظام محله در اصفهان. مطالعات عمران شهر،2(5)،105-119. قدکیان، سید محمدرضا؛ بیگ زاده شهرکی، حمید رضا.(1396).بازخوانی و بازشناسی ساختار و سیر تحول تاریخی محله امامزاده جعفر (ع) یزد تا پیش از تغییرات دوران معاصر. معماری اقلیم گرم و خشک، 5(5)، 51-69. کاتوزیان، همایون. (1993).اقتصاد سیاسی ایران. ترجمه نفیسی و عزیزی. تهران: نشر مرکز. کسروی، احمد. (1362). تاریخ مشروطه ایران. تهران: انتشارات امیر کبیر. کمانردوی کجوری، موسی؛کرمی، تاج الدین. (1389). تبیین فلسفی – مفهومی جغرافیای سیاسی شهر. ژئوپلتیک، 6(3)، 9-44. کونئو، پائولو. (1384). تاریخ شهرسازی جهان اسلام، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی سازمان عمران و بهسازی شهری. گیلبرت، آلن؛ گاگلر،ژوزف. (1996). شهرها، فقر و توسعه. ترجمه پرویزکریمی ناصری، تهران: اداره کل روابط عمومی و بین المللی شهرداری تهران. مصاحب، غلامحسین. (1395). دائره المعارف فارسی، تهران: نشر امیرکبیر. مراغه ای، زین العابدین. (1375). سیاحت‌نامه ابراهیم بیگ. تهران: نشر همراه. مشهدی زاده دهاقانی، ناصر. (1373). تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت. معززی مهر طهران، امیر محمد. (1395). افتراق شهری؛ خوانش الگوی جدایی اجتماعی- فضایی در شهرها (نمونه موردی مطالعه: محلات شهر اصفهان). رساله دکتری. دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده معماری، گروه مرمت گرایش ابنیه و بافتهای تاریخی. معین، محمد. (1377). فرهنگ فارسی بخش اعلام ( جلد 5 و 6). تهران: روزنه (موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران). موسوی، رئوف. (1397). حیدری و نعمتی در تاریخ اردبیل عصر صفویه. اردبیل: نشر نگین سبلان. موسوی، سیدیعقوب. (1391). محله نوین، الگوی جامعه شناسی شهری از توسعه محله ای. منظر، 5(18)،34 -73. وبر، ماکس. (1990). شهر در گذر زمان. ترجمه شیوا کاویانی. تهران: شرکت سهامی انتشار. هادی، عالیه. (1395).بررسی جلوه های تشیع در مکتب وقوع. پایان نامه ی کارشناسی ارشد. دانشگاه محقق اردیبل، دانشکده ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی.
Abdolahi, M, Tavakolinia, j, Sarrafi, M. (2018). Theoretical Study of the Concept of Neighborhood and its Redefinition with Emphasis on the Conditions of Urban Neighborhoods of Iran, Human Geography Research, 42(72), 82-103. (in Persian)
Abdullah Zadeh Tarf, A. Behzadfar, M. Naghizadeh, M. (2010). Expanding the concept of neighborhood with the anatomy of the concept of community. Sociological Studies, 2(7), 89-104. (in Persian).
Abrahamian, Y. (1998). Iran between two revolutions. Translated by Ahmad Golmohammadi and Mohammad Ibrahim Fattahi. Tehran: Ney Publishing (in Persian)
Afsar, K. (1995). History of old texture of Shiraz. Tehran: Qatreh Publishing House and the Association of Cultural Works and Honors (in Persian)
Alvaro Sevilla, B. (2013). Debating contemporary urban conflicts: A survey of selected scholars. Cities, 31(31).454–468.
Ashraf, A. (1976). Historical features of urbanization in Iran Islamic period. Journal of Social Sciences, 1 (4), 8 - 49. (in Persian)
Bastani Rad, H. (2012). Koi (neighborhood) in Iranian cities of the first centuries of Islam. Iranian and Islamic Historical Research Journal, 3 (10), 1-30. (in Persian)
Brown, E. (2018). One year among Iranians. Translated by Mani Salehi Allameh. Tehran: Allameh. (In Persian)
Cono, P. (2005). History of Urban Planning in the Islamic World, Tehran: Ministry of Housing and Urban Development, Urban Development and Improvement Organization.(in Persian)
Daneshpour, S.A., Noghrekar, A., Salaripour, A., (2017), Comparison of children- neighborhood relations in traditional and modern neighborhoods; study of sagharisazan and golsar neighborhood in rasht city, iran, Journal of Studies on Iranian-Islamic City, Vol. 7, No. 27: Spring 2017,pp5-15. (in Persian).
Dave Lafova, G. (1998). Madame Diu Lafova's Travelogue, translated by Homayoun Farahvash. Tehran: Gesepardaz. (in Persian)
Dehkhoda, G.H. (1962), Dictionary of Dehkhoda. Tehran: Publication of the Management and Planning Organization of the country. (in Persian).
Delavaleh, P. (1999). Travelogue of Peter Delavaleh, translated by Shafa Shoa 'al-Din. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company. (in Persian).
Fakuhi, N. (2004). Urban Anthropology. Tehran: Ney Publishing. (in Persian).
Gazi Moradi, H.. (2003). Thinking of our backwardness. Tehran: Akhtaran. (in Persian)
Gharavi Khansari, M.(2018). From Traditional to Contemporary Neighborhood, A Study on Revitalizing Neighborhood Identity in Contemporary City, Armanshahr Architecture & Urban Development, 10( 21), 61-76 (in Persian)
Ghasemi, A.. (2018). Neighborhood system in Isfahan. Quarterly Journal of Urban Development Studies, 2 (5), 105-119. (in Persian).
Gilbert, A.; Gagler, J. (1996). Cities, Poverty and Development, translated by Parviz Karimi Naseri. Tehran: General Directorate of Public and International Relations of Tehran Municipality. (in Persian)
Habibi, M. (1999). From the city to the city. Tehran: University of Tehran. (in Persian).
Hadi, A. (2016). Investigating the effects of Shiism in the school of occurrence. Master's thesis. Mohaghegh Ardabil University, Faculty of Persian Literature, Department of Persian Language and Literature. (in Persian)
Hosseini, S.F., Soltani, M. (2018). A comparative investigation and analysis between the neighborhood concept in the traditional urban system in Iran and its similar patterns in contemporary period, Bagh-E Nazar, 15 15-28. (in Persian)
Imani Jarjami, H. (2007). Historical-cultural features and contemporary developments of urban neighborhood management in Iran. Anthropology Letters, 4 (8), 17-29. (in Persian)
Jaberi Ansari, M.H. (1999). History of Isfahan, translated by Jamshid Mazaheri. Isfahan: Mashaal. (in Persian)
Kamanroodi Kajouri, M., Karami, T. (2010). Philosophical-conceptual explanation of the city's political geography. Geopolitical Quarterly, 6 (3), 9-44. (in Persian)
Kasravi, A. (1983). Constitutional History of Iran. Tehran: Amir Kabir Publications. (in Persian)
Katozian, H. (1993). Iran's political economy. Nafisi and Azizi translation. Tehran: Markaz Publishing. (in Persian)
Khairabadi, M. (1997). Cities of Iran. Translated by Hossein Hatami Nejad and Ezatullah Mafi. Mashhad: Nika. (in Persian)
Luisa Méndez, M & Otero,G. (2018). Neighbourhood conflicts, socio-spatial inequalities, and residential stigmatisation in Santiago, Chile. Cities, 74 (2018). 75–82.
Maraghei, Z. (1996). Ibrahim Bey's travelogue. Tehran: Hamrah Publishing.(in Persian)
Mashhadi Zadeh Dehaghani, N. (1996). Analysis of urban planning features in Iran. Tehran: University of Science and Technology Publications. (in Persian)
Moezzi Mehr Tehran, A.M. (2016). Urban differentiation; reading the model of socio-spatial separation in cities (case study: Isfahan city neighborhoods). Ph.D. Thesis. Isfahan University of the Arts, School of Architecture, Department of Building Trend Restoration and Historical Textures. (in Persian)
Moin, M. (1998). Persian culture, announcement section (volumes 5 and 6). Tehran: Rozaneh (Institute of Printing and Publishing, University of Tehran) (in Persian)
Mosaheb, Gholam Hossein. (2016). Persian Encyclopedia, Tehran: Amirkabir Publishing. (in Persian)
Mousavi, R. (2018). Heydari and Nemati in the history of Ardabil in the Safavid era. Ardabil: Negin Sabalan Publishing. (in Persian)
Mousavi, S.Y. (2012). The New Neighborhood, a model of urban sociology of neighborhood development. Manzar, 5 (18), 34 -73. (in Persian)
Olearius, A. (1984). Travelogue of Olearius. Translated by Ahmad Behpour. Tehran: Ebtekar Cultural and Publishing Organization. (in Persian)
Parsi, F, Mansouri, K. (2011). Investigating the social system in the structure of Iranian cities and explaining the position of neighborhoods as a social system forming the city of Qajar. Article published in the first national conference on Islamic architecture and urban planning. Tabriz: Islamic Art University of Tabriz. (in Persian)
Phalsafi, N. (1996). The life of Shah Abbas I (Vol. I and II). Tehran: Scientific and Cultural Publications. (in Persian).
Piran, P. (2005). Abadi theory replaces city theory. Iranshahr Thought Magazine, 6 (1), 56-84. (in Persian)
Pirnia, M.K. (1999). Familiarity with Islamic architecture in Iran. Tehran: University of Science and Technology.(In Persian)
Poorahmad, A. Vafaei, A. (2017). The effect of modernism on the spatial physical structure of the Iranian-Islamic city (Case study: Kashan city). Iranian-Islamic City, 7 (28), 63-76. (in Persian)
Qadakian, S.M., Beigzadeh Shahraki, H.R. (2017). Re-reading and recognizing the structure and historical evolution of Imamzadeh Jafar (AS) neighborhood of Yazd before the changes of the contemporary era. Journal of Hot and Dry Climate Architecture, 5 (5), 51-69. (in Persian)
Ravandi, M.. (2005). Iranian Social History. Tehran: Negah Publishing House. (in Persian).
Salim Hakim, B. (2002). Arab-Islamic cities, principles of urban planning and construction. Translated by Basim Salim Hakim; Aref Eqvami Moghadam, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. (in Persian).
Serajzadeh, S.H., Adhami, J., Akbari, Y. (2013). Sociological study of culture of trust among ethnic students; Sociological Quarterly of Social Institutions, 1 (1), 55-81. (in Persian)
Shokooi, H.(1993). Social Geography of Cities, Tehran: Jahad Daneshgahi Publishing Institute. (in Persian).
Sultanzadeh, H. (1983). The process of forming the city and religious centers of Iran. Tehran: Agah Publications. (in Persian).
Sultanzadeh, H. (2006). Urban spaces in the historical context of Iran. Tehran: Office of Cultural Research. (in Persian).
Tabari, M.J.. (2008). History of Tabari (Arabic text). Translated by Mohammad Abolfazl Ibrahim. Cairo: Boki. (in Persian).
Tabatabai, S.J. (2001). An introduction to the theory of degradation in Iran. Tehran: Contemporary View Institute. (in Persian).
Tavassoli, M. (2016), Urban Structure in Islamic Territories. In Urban Structure in Hot Arid Environments, NJ: International Publishing.
Tavernie, J. (1990). Travelogue of Tavernier. translated by Abu Turab Nouri. Isfahan: Sanai Library Publications. (In Persian)
Weber, M. (1990). City over time. Translated by Shiva Kaviani. Tehran: Anteshar. (In Persian).
Xie, S, Hubbard, R.A. & Himes, BE. (2020). Neighborhood-level measures of socioeconomic status are more correlated with individual-level measures in urban areas compared with less urban areas ,journal pre-proof ,43,37-43.
Zolfagharzadeh, H., Jafariha , R., Delzendeh, A. (2019). Proposed model of Iranian_ Islamic neighborhood archirecture based on notions of life and Islamic wisdom, Journal of Architectural Thought , 3(5), 33-59.(in Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,013 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 932 |
||